گسترش ابزارهایی مانند هوش مصنوعی ChatGPT باعث تغییر در سبک نوشتار و گفتار روزمره شده است، اما همچنان می‌توان با آگاهی از یکنواختی زبانی جلوگیری کرد.
به گزارش تکراتو و به نقل از techradar، هوش مصنوعی در سال‌های اخیر تنها ابزاری برای تولید متن و محتوا نبوده، بلکه به شکلی آرام در حال تغییر دادن زبان و نحوه بیان انسان‌هاست.
ChatGPT و مدل‌های زبانی بزرگ دیگر، با الگوبرداری از انبوهی از متون انسانی، توانسته‌اند به شکلی طبیعی و روان بنویسند، درست همان‌طور که خود ما می‌نویسیم.
اما موضوع مهم این است که این ابزارها اکنون تنها در نقش تقلیدکننده باقی نمانده‌اند، بلکه به‌تدریج خود به عاملی برای شکل دادن به زبان انسان تبدیل می‌شوند.
حلقه بسته زبانی و فرهنگی
پژوهشگران مؤسسه ماکس پلانک برای توسعه انسانی در یک مطالعه تازه نشان داده‌اند که پس از عرضه ChatGPT، استفاده از برخی واژه‌ها در متون آنلاین به شکل ناگهانی و قابل اندازه‌گیری افزایش یافته است.
به گفته آنان، ماشین‌هایی که روزی بر پایه داده‌های انسانی آموزش دیده‌اند، اکنون ویژگی‌های فرهنگی خاص خود را بروز می‌دهند و به شکلی محسوس فرهنگ انسانی را تغییر می‌دهند.
این پدیده که پژوهشگران آن را حلقه بازخورد فرهنگی بسته می‌نامند، می‌تواند در بلندمدت به کاهش تنوع زبانی و فرهنگی منجر شود.
تأثیر بر گفتار و نوشتار روزمره
ریتش چوگ، استاد دانشگاه CQUniversity در استرالیا، این پدیده را اثر پژواک می‌نامد. او توضیح می‌دهد که مردم به دلیل مواجهه مداوم با متونی که هوش مصنوعی تولید کرده، ناخودآگاه واژگان و عبارات آن را در نوشتار و حتی گفتار خود تکرار می‌کنند.
به گفته او، واژه‌هایی مانند «realm» یا «pivotal» بدون آنکه افراد به‌طور عمدی قصد تقلید داشته باشند، به دلیل آشنایی و تکرار، طبیعی به نظر می‌رسند و دوباره در نوشته‌ها و سخنانشان ظاهر می‌شوند.
این تأثیر تنها به متن‌های نوشتاری محدود نمی‌شود. عبارات کلیشه‌ای مانند «لازم است به این نکته محوری توجه شود» یا «در چشم‌انداز امروز» اکنون به شکل شفاهی هم شنیده می‌شوند.
مغز انسان آنچه را بارها می‌بیند و می‌شنود به‌طور ناخودآگاه بازتولید می‌کند. بنابراین مواجهه پیوسته با سبک نوشتار هوش مصنوعی باعث می‌شود چنین عباراتی به‌راحتی در ذهن جای بگیرند و به نظر طبیعی برسند.
پیامدهای اجتماعی و زبانی
این روند در سطح اجتماعی نیز پیامدهای خاص خود را دارد. بسیاری از افراد در محیط‌های کاری یا شبکه‌هایی مانند لینکدین تلاش می‌کنند سبک نوشتارشان حرفه‌ای به نظر برسد.
از آنجا که متن‌های هوش مصنوعی لحنی رسمی و صیقلی دارند، کاربران ناخودآگاه همان سبک را در پیش می‌گیرند. نتیجه آن ایجاد یک چرخه بازخوردی است که در آن هوش مصنوعی سبک را تعیین می‌کند، انسان‌ها آن را تکرار می‌کنند و این چرخه ادامه می‌یابد.
در نگاه نخست ممکن است این موضوع چندان جدی به نظر نرسد. اما اگر زبان غالب در اینترنت به‌طور کامل تحت تأثیر هوش مصنوعی شکل بگیرد، تنوع زبانی کاهش یافته و اصالت سبک‌های فردی، لهجه‌ها و تفاوت‌های فرهنگی به تدریج از بین خواهد رفت. متن‌هایی که قرار است بازتاب‌دهنده خلاقیت انسانی باشند، به متونی یکنواخت و بی‌روح تبدیل می‌شوند.
چگونه می‌توان از این یکنواختی جلوگیری کرد؟
خبر خوب این است که انسان‌ها همچنان می‌توانند زبان خود را از این روند محافظت کنند. ریتش چوگ می‌گوید بهترین دفاع، ایجاد تنوع آگاهانه در نوشتار و گفتار است.
به جای استفاده مکرر از واژه‌های پرزرق‌وبرق یا اصطلاحات کلیشه‌ای، می‌توان از کلمات ساده و بومی‌تر استفاده کرد. همچنین خواندن متونی که توسط انسان‌ها نوشته شده، کمک می‌کند تا زبان طبیعی و متنوع همچنان در ذهن ما زنده بماند.
یکی دیگر از راهکارهای مهم این است که همیشه پیش‌نویس اولیه متن را با صدای شخصی خود نوشت و سپس در صورت نیاز از هوش مصنوعی تنها برای ویرایش و بازبینی کمک گرفت.
حتی در این مرحله هم باید با دقت متن تولیدشده را بررسی کرد و در صورت مشاهده عبارات تکراری یا بیش از حد استفاده‌شده، آن‌ها را تغییر داد.
حفظ اصالت در عصر هوش مصنوعی
واقعیت این است که اثر پژواک به شکلی ناخودآگاه وارد زندگی ما می‌شود و شاید نتوان به طور کامل جلوی آن را گرفت. اما ارزش صدای انسانی و اصالت زبانی آنقدر بالاست که باید برای حفظ آن تلاش کرد. در نهایت، این ما هستیم که باید تعیین کنیم ماشین‌ها بازتاب‌دهنده زبان ما باشند، نه برعکس.
جمع‌بندی
هوش مصنوعی مانند ChatGPT در مدت کوتاهی توانسته شیوه نوشتار و حتی گفتار انسان‌ها را تغییر دهد. تکرار مداوم واژگان و سبک خاص این ابزارها، موجب شده بسیاری از افراد ناخودآگاه همان الگوها را در ارتباطات خود به کار بگیرند.
این روند اگر کنترل نشود، می‌تواند به کاهش تنوع زبانی و یکنواختی سبک‌ها منجر شود. بااین‌حال، با آگاهی، تمرین تنوع، و وفاداری به سبک شخصی، می‌توان این خطر را کاهش داد. آینده زبان در دستان ماست و انتخاب با ماست که اجازه دهیم زبان انسانی متمایز و خلاق باقی بماند.
