تفاوت آنتی ویروس و ضدبدافزار ؛ کدام‌یک امنیت بهتری برای شما فراهم می‌کند؟
خانه »
آیا آنتی‌ویروس کافی است یا باید از برنامه‌های ضدبدافزار هم استفاده کنید؟ در این مطلب به تفاوت آنتی ویروس و ضدبدافزار پرداخته شده است.
در سال‌های اخیر، حملات سایبری هم از نظر پیچیدگی و هم از نظر تعداد رشد قابل‌توجهی داشته‌اند. یکی از دلایل این افزایش، استفاده گسترده مهاجمان از هوش مصنوعی است؛ به‌گونه‌ای که حتی افراد بدون مهارت فنی خاص هم می‌توانند حملاتی مؤثر را انجام دهند.
بنابراین حتی اگر فکر می‌کنید هدف کوچکی هستید، بهتر است این ذهنیت را تغییر دهید. حملات گسترده و تصادفی به‌صورت همزمان روی طیف وسیعی از کاربران انجام می‌شود، و احتمال آنکه روزی شما هدف قرار بگیرید، بالا است.
تفاوت آنتی ویروس و ضدبدافزار
با این حال، راه‌هایی برای کاهش خطر و پیشگیری از آسیب وجود دارد. مهم‌ترین اقدام، استفاده از نرم‌افزارهای امنیتی مناسب است. اما سوال اینجاست که کدام‌یک بهتر است: آنتی‌ویروس یا ضدبدافزار؟
در پاسخ باید گفت هر دو ابزار برای حفظ امنیت دیجیتال ضروری هستند و هرکدام وظیفه مشخصی دارند. با اینکه گاهی به‌اشتباه به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد و در واقع می‌توانند مکمل هم باشند.
ضدبدافزار؛ تمرکز روی تهدیدهای خاص
همان‌طور که از نام آن مشخص است، نرم‌افزار ضدبدافزار یا Anti-malware برای مقابله با بدافزار طراحی شده است. البته اصطلاحات ویروس و بدافزار گاهی با هم اشتباه گرفته می‌شوند، در حالی که تفاوت‌هایی میان آن‌ها وجود دارد.
بدافزار به مجموعه‌ای از نرم‌افزارهای مخرب گفته می‌شود که شامل انواعی مانند باج‌افزار، تروجان، جاسوس‌افزار و ویروس‌ها می‌شود. بنابراین، ویروس در واقع نوعی از بدافزار است که با توانایی تکثیر خود، دستگاه‌ها را آلوده می‌کند.
نرم‌افزارهای ضدبدافزار برای شناسایی و حذف انواع مختلف بدافزار ساخته شده‌اند، نه فقط ویروس‌ها. آن‌ها معمولاً از تکنیک‌های پیشرفته‌تری برای شناسایی تهدیدات استفاده می‌کنند.
یکی از این تکنیک‌ها تحلیل رفتاری است. بسیاری از ضدبدافزارها از این روش برای شناسایی فعالیت‌های مشکوک در دستگاه استفاده می‌کنند و به‌صورت پیشگیرانه از بروز تهدید جلوگیری می‌کنند.
روش دیگری که کاربرد زیادی دارد، شبیه‌سازی در محیط ایزوله یا همان sandboxing است. در این حالت، فایل مشکوک در محیطی جداگانه از سیستم اصلی اجرا می‌شود تا نرم‌افزار بتواند رفتار آن را تحلیل کند، بدون آنکه به دستگاه کاربر آسیبی برسد.
حتی اگر از آنتی‌ویروس استفاده شده باشد، باز هم احتمال نفوذ برخی بدافزارها وجود دارد. در چنین شرایطی، ابزار ضدبدافزار می‌تواند بدافزارهای پنهان را شناسایی کند؛ بدافزارهایی که معمولاً آنتی‌ویروس قادر به شناسایی آن‌ها نیست یا هنوز روش مقابله با آن‌ها را ندارد.
نمونه بارز این نوع تهدید، rootkit است. روت‌کیت نوعی برنامه مخرب است که با پنهان‌کاری در عمق سیستم نفوذ می‌کند، فرآیندهای سیستم را تغییر می‌دهد و به مهاجم امکان دسترسی از راه دور می‌دهد. مهاجم سپس می‌تواند اطلاعات شما را سرقت کند یا از سیستم شما برای حملات بعدی استفاده نماید.
مزیت اصلی نرم‌افزارهای ضدبدافزار، توانایی آن‌ها در شناسایی تهدیدات جدید و پیچیده‌ای است که به‌سرعت در حال افزایش هستند. در واقع این برنامه‌ها با تهدیدات نوظهور بهتر مقابله می‌کنند.
تفاوت آنتی ویروس و ضدبدافزار
آنتی‌ویروس؛ محافظت همه‌جانبه
ویروس‌ها نوعی از بدافزار هستند که از طریق تکثیر خود، فایل‌ها و برنامه‌های دیگر را آلوده می‌کنند. برای مثال، ویروس‌هایی وجود دارند که به فایل‌ها می‌چسبند و با باز کردن آن فایل، کد مخرب اجرا شده و سایر فایل‌ها را هم آلوده می‌کند.
با اینکه نام آنتی‌ویروس ممکن است فقط به ویروس اشاره داشته باشد، نسخه‌های امروزی آن‌ها توانایی مقابله با انواع بدافزارها را دارند. تفاوت اصلی آن‌ها با ضدبدافزار، در شیوه شناسایی تهدیدات است.
آنتی‌ویروس معمولاً از روش شناسایی مبتنی بر امضا استفاده می‌کند. این یعنی نرم‌افزار فایل‌ها را با پایگاه داده‌ای از الگوها و کدهای شناخته‌شده مقایسه می‌کند.
البته این به معنای ناتوانی کامل در برابر تهدیدات جدید نیست، زیرا بسیاری از آنتی‌ویروس‌ها از روش تحلیل ابتکاری نیز بهره می‌برند. این روش به کمک بررسی رفتار فایل‌ها، بدافزارهای تغییر یافته یا ناشناخته را شناسایی می‌کند.
در حالی که ضدبدافزار برای تهدیدات نوظهور عملکرد بهتری دارد، آنتی‌ویروس‌ها فراتر از شناسایی بدافزار عمل می‌کنند. بسیاری از آن‌ها امکاناتی مانند مدیریت رمز عبور، فایروال، مرورگر امن و VPN را هم در کنار موتور اصلی محافظتی ارائه می‌دهند.
این نرم‌افزارها برای چه کسانی طراحی شده‌اند؟
در حالت کلی، آنتی‌ویروس برای اغلب کاربران معمولی انتخاب مناسبی است. دلیل آن هم قابلیت‌هایی مانند محافظت در برابر فیشینگ (جلوگیری از سایت‌هایی که می‌خواهند اطلاعات شخصی را سرقت کنند) و فیلتر کردن ایمیل‌های مشکوک است. این ویژگی‌ها برای همه مفید هستند.
در مقابل، ضدبدافزار بیشتر مورد استفاده کاربران پرریسک قرار می‌گیرد؛ مانند افرادی که به‌صورت دورکاری فعالیت می‌کنند، گیمرها، یا کسانی که از اشتراک‌گذاری P2P استفاده می‌کنند.
البته امروزه که تهدیدات سایبری در حال افزایش‌اند، داشتن برنامه ضدبدافزار برای همه مفید است، حتی کسانی که خود را در معرض خطر نمی‌دانند.
آیا آنتی‌ویروس و ضدبدافزار می‌توانند با هم کار کنند؟
پاسخ کوتاه: بله.
ترکیب آنتی‌ویروس و ضدبدافزار، یک ساختار امنیتی چندلایه و مؤثر ایجاد می‌کند. آنتی‌ویروس خط مقدم دفاع شما در برابر تهدیدات رایج است. اگر بدافزار مخربی موفق شود از این سد عبور کند، ضدبدافزار می‌تواند آن را شناسایی و خنثی کند.
اگر نگران نصب دو نرم‌افزار جداگانه هستید، جای نگرانی نیست. امروزه بسیاری از شرکت‌های امنیتی این نیاز را شناسایی کرده‌اند و نرم‌افزارهایی را عرضه می‌کنند که هر دو قابلیت را در قالب یک بسته ارائه می‌دهند. بنابراین می‌توان بدون زحمت زیاد، هم آنتی‌ویروس داشت و هم از مزایای ضدبدافزار بهره‌مند شد.
تفاوت آنتی ویروس و ضدبدافزار
بهترین آنتی‌ویروس‌هایی که امکانات ضدبدافزار دارند
در ادامه چند نمونه از آنتی‌ویروس‌هایی که امکانات پیشرفته ضدبدافزار هم دارند معرفی می‌شوند:
برای مثال، Bitdefender قابلیتی با عنوان Process Inspector دارد که تحلیل رفتاری را انجام می‌دهد و لایه‌ای از امنیت اضافی را فراهم می‌کند. همچنین از یادگیری ماشین برای شناسایی تهدیدات استفاده می‌کند و فایل‌های مشکوک را در محیط ایزوله آزمایش می‌کند. این ویژگی‌ها باعث شده‌اند Bitdefender جزو بهترین آنتی‌ویروس‌ها باشد.
گزینه دیگر Norton 360 است که از شناسایی مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می‌کند و امکاناتی مانند نظارت بر Dark Web، پشتیبان‌گیری ابری، کنترل والدین و VPN امن را ارائه می‌دهد.
McAfee و Avast نیز از گزینه‌های قابل‌اعتماد هستند. برای نمونه، Avast قابلیتی با نام Behavioral Shield دارد که حتی در نسخه رایگان آن فعال است.
با توجه به اینکه این روزها قابلیت‌های ضدبدافزار به بخشی استاندارد از بسته‌های آنتی‌ویروس تبدیل شده‌اند، انتخاب بین آن‌ها بیشتر به قیمت، امکانات جانبی و عملکرد کلی بستگی دارد. اکثر برندهای مطرح در زمینه امنیت دیجیتال عملکرد خوبی در محافظت از کاربران دارند.
آزمایش‌های مستقل از جمله گزارش‌های آزمایشگاه AV-Comparatives نشان داده‌اند که نرخ شناسایی آنلاین بدافزار توسط این ابزارها تا ۹۹ درصد می‌رسد.
برای نمونه، Avast در یکی از این تست‌ها نرخ شناسایی ۹۹.۶ درصد را ثبت کرده است. آمار شناسایی آفلاین نیز معمولاً در همین حدود است، به این معنا که می‌توان حتی هنگام قطع اینترنت نیز به این ابزارها اعتماد کرد.
آیا این ابزارها برای محافظت کامل کافی هستند؟
آنتی‌ویروس و ضدبدافزار ویژگی‌های مشترک زیادی دارند، اما تفاوت اصلی آن‌ها در گستره و هدف‌گذاری عملکردشان است. یکی محافظت کلی ارائه می‌دهد و دیگری روی تهدیدات خاص تمرکز دارد. برای پوشش کامل امنیتی، بهتر است از هر دو استفاده شود یا از نرم‌افزاری بهره برد که هر دو قابلیت را همزمان داشته باشد.
با این حال، نباید فراموش کرد که بهترین خط دفاعی، استفاده از عقل سلیم است. حتی با بالاترین نرخ شناسایی، همیشه احتمال دارد که هکری بتواند بدافزاری را روی سیستم شما اجرا کند که از چشم ابزارهای امنیتی پنهان بماند.
در نهایت، آنتی‌ویروس تنها یک ابزار کمکی است و نباید جایگزین احتیاط و دقت شود. با استفاده درست از این ابزارها و رعایت اصول ساده امنیتی، احتمال گرفتار شدن در دام حملات سایبری را به حداقل می‌رسانید.
