با پیشرفت کارت‌های گرافیک لپ‌تاپ و ظهور پردازنده‌های مخصوص هوش مصنوعی، نقش کارت گرافیک اکسترنال در سال 2025 بیش از هر زمان دیگری زیر سؤال رفته است.
به گزارش تکراتو و به نقل از digitaltrends، کارت‌های گرافیک خارجی یا همان eGPU سال‌هاست که وعده ترکیبی جذاب از قدرت گرافیکی دسکتاپ و قابلیت حمل لپ‌تاپ را می‌دهند.
ایده اصلی این دستگاه‌ها ساده است: وقتی در خانه یا محل کار هستید، لپ‌تاپ خود را به یک کارت گرافیک دسکتاپی متصل می‌کنید و قدرت پردازشی بالا را تجربه می‌کنید.
با افزایش قدرت کارت‌های گرافیک داخلی لپ‌تاپ‌ها و همچنین انتقال بخشی از وظایف گرافیکی به پردازنده‌های اختصاصی هوش مصنوعی (NPU)، این سؤال مطرح می‌شود که آیا کارت گرافیک اکسترنال همچنان راه‌حلی منطقی است؟
برای گیمرها و تولیدکنندگان محتوا که به لپ‌تاپ‌های باریک و سبک وابسته‌اند، کارت گرافیک خارجی همچنان می‌تواند دستگاهی معمولی را به یک سیستم قدرتمند تبدیل کند.
آیا کارت گرافیک اکسترنال در سال 2025 ارزش خرید دارد؟
حالا با ورود استانداردهای جدیدی مثل Thunderbolt 5 و OCuLink، پهنای باند اتصال افزایش چشمگیری پیدا کرده و تا حد زیادی گلوگاه‌هایی که قبلاً مانع عملکرد eGPU می‌شدند کاهش یافته است. با این حال، مشکلاتی همچنان باقی مانده‌اند.
به‌عنوان مثال، مدل جدید Razer Core X V2 نشان‌دهنده وضعیت فعلی فناوری کارت گرافیک اکسترنال است. این محصول از Thunderbolt 5 بهره می‌برد و سرعت انتقال دوطرفه را تا 80 گیگابیت بر ثانیه و در حالت خاصی حتی تا 120 گیگابیت در یک جهت می‌رساند. این پهنای باند بالا اجازه می‌دهد که کارت‌های گرافیک دسکتاپ بهتر از همیشه از طریق کابل کار کنند.
اما این مدل جدید برخی امکانات نسخه‌های قبلی مانند منبع تغذیه داخلی و پورت‌های اضافی را حذف کرده است. بنابراین کاربر باید منبع تغذیه جداگانه تهیه کرده و در صورت نیاز برای اتصال دیگر دستگاه‌ها، یک داک 390 دلاری هم بخرد.
قیمت خود این دستگاه نیز 350 دلار است که نسبت به نسخه قبلی گران‌تر شده، آن هم در حالی که امکانات کمتری دارد. همچنین این نسخه فقط با لپ‌تاپ‌های مجهز به پورت Thunderbolt 4 یا 5 یا USB4 و تنها روی سیستم عامل ویندوز کار می‌کند و با مک‌های مبتنی بر Apple Silicon سازگاری ندارد.
عملکرد کارت گرافیک اکسترنال در عمل چگونه است؟
حتی با اتصال‌های پرسرعت مانند Thunderbolt، کارت گرافیک اکسترنال معمولاً از نظر عملکرد نسبت به کارت‌های داخلی کمی عقب‌ترند. نتایج آزمایش‌ها روی کارت‌های گرافیک قدرتمندی مثل RTX 4070 Ti و RTX 4090 در حالت‌های مختلف نشان می‌دهد که Thunderbolt نسبت به OCuLink نزدیک به 25 درصد کندتر عمل کرده و بیشتر دچار لگ و افت فریم می‌شود.
در مقابل، OCuLink که همچنان به 4 مسیر PCIe محدود است، عملکرد بسیار نزدیک‌تری به سیستم دسکتاپ دارد.
در آزمایشی دیگر، داک Minisforum DEG1 که 99 دلار قیمت دارد و از OCuLink بهره می‌برد، عملکرد قابل قبولی از خود نشان داده است. در بازی‌های سنگینی مثل Cyberpunk 2077 و Returnal، عملکردی مشابه سیستم‌های دسکتاپی ثبت شد.
تنها در بازی Horizon Zero Dawn افت عملکردی تا 35 درصد گزارش شده، اما این هم بهتر از سیستم‌های کارت گرافیک اکسترنال قدیمی است.
در مجموع می‌توان گفت که کارت گرافیک‌های اکسترنال رمعمولاً بین 70 تا 80 درصد از عملکرد واقعی کارت گرافیک دسکتاپی را ارائه می‌دهند و هرچه کارت گرافیک قوی‌تر باشد، افت عملکرد هم بیشتر حس می‌شود. اگر بخواهید تصویر را روی صفحه‌نمایش خود لپ‌تاپ نمایش دهید، این افت عملکرد حتی شدیدتر می‌شود.
کارت گرافیک اکسترنال
هزینه و قابلیت حمل
یکی از مشکلات اصلی eGPU هزینه بالای آن است. خود داک ممکن است چند صد دلار قیمت داشته باشد. مثلاً Razer Core X V2 قیمت پایه 350 دلاری دارد، بدون احتساب کارت گرافیک و منبع تغذیه. در مقایسه با خرید یک لپ‌تاپ گیمینگ یا یک دسکتاپ جمع‌وجور، ممکن است هزینه eGPU منطقی نباشد.
قابلیت حمل هم مشکل دیگر است. eGPUها برخلاف نامشان معمولاً قابل حمل نیستند، مخصوصاً مدل‌هایی که از کارت‌های گرافیک دسکتاپی پشتیبانی می‌کنند. در بهترین حالت می‌توان آن را در خانه یا محل کار به‌صورت ثابت نگه داشت، نه اینکه آن را همیشه همراه داشته باشید.
برخی شرکت‌ها مانند Asus تلاش کرده‌اند مدل‌های جمع‌وجورتری مثل ROG XG Mobile ارائه دهند که در نسخه‌های جدید با Thunderbolt 5 سازگار شده، اما همچنان به استفاده از کارت‌های گرافیک لپ‌تاپی محدود هستند.
سازگاری نیز چالش دیگری است. همه لپ‌تاپ‌ها از Thunderbolt یا USB4 پشتیبانی نمی‌کنند. مک‌های جدید با تراشه‌های Apple Silicon نیز به‌طور کامل از eGPU پشتیبانی نمی‌کنند. در ویندوز هم با وجود پیشرفت‌ها در نسخه 11، هنوز مشکلات درایوری ممکن است ایجاد شود.
آیا گزینه‌های جایگزین وجود دارد؟
با توجه به همه این محدودیت‌ها، بسیاری از کاربران ترجیح می‌دهند به جای خرید eGPU، یک لپ‌تاپ جدید بخرند. به‌ویژه که نسل‌های جدید لپ‌تاپ‌ها کارت‌های گرافیک قدرتمندتری دارند و در بدنه‌های باریک‌تر ارائه می‌شوند.
از سوی دیگر، سرویس‌های ابری مثل Nvidia GeForce Now، Xbox Cloud Gaming و Amazon Luna به بلوغ رسیده‌اند. این سرویس‌ها امکان اجرای بازی‌های سنگین را بدون نیاز به کارت گرافیک محلی فراهم می‌کنند.
همچنین برای کاربران حرفه‌ای، خدمات رندر ابری در نرم‌افزارهایی مثل Blender یا Adobe وجود دارد. مزیت این روش‌ها عدم نیاز به خرید سخت‌افزار است، اما تأخیر و کیفیت تصویر متغیر ممکن است در برخی کاربردها مثل بازی رقابتی یا طراحی دقیق مشکل‌ساز شود.
جمع‌بندی: کارت گرافیک اکسترنال هنوز زنده است، اما برای همه نیست
در نهایت باید گفت که eGPUها بیشتر برای کاربران خاص مفید هستند؛ کسانی که مثلاً یک مینی‌پی‌سی لینوکسی یا لپ‌تاپ ویندوزی کوچک دارند و می‌خواهند بازی‌های سنگین یا پردازش‌های CUDA را اجرا کنند.
این دستگاه‌ها همچنان یک ابزار کاربردی برای افزایش توان گرافیکی لپ‌تاپ به حساب می‌آیند، اما نیازمند پذیرش هزینه، وزن و پیچیدگی بیشتر هستند.
اگر لپ‌تاپی با پورت سازگار دارید و یک کارت گرافیک اضافه در اختیار دارید، استفاده از eGPU می‌تواند منطقی باشد. در غیر این صورت، ممکن است خرید یک لپ‌تاپ جدید یا استفاده از سرویس‌های ابری گزینه‌های ساده‌تری باشند.
