جدیدترین اثر حماسی جیمز کامرون با عنوان Avatar: Fire and Ash، در نخستین آخر هفته اکران خود در سینماهای آمریکای شمالی به فروش ۸۸ میلیون دلاری دست یافت تا بار دیگر توانایی این کارگردان در جابهجا کردن مرزهای فروش به چالش کشیده شود.
این شروع اگرچه در نگاه نخست رقمی مطلوب به نظر میآید، اما در مقایسه با افتتاحیه ۱۳۴ میلیون دلاری نسخه دوم یعنی Avatar: The Way of Water که در سال ۲۰۲۲ اکران شد، کاهش معناداری را نشان میدهد. اکنون پرسش کلیدی برای تحلیلگران و علاقهمندان به تکنولوژیهای سینمایی این است که آیا قسمت سوم این مجموعه میتواند در طول تعطیلات سال نو، ماندگاری خیرهکننده نسخههای پیشین را تکرار کند؟ تاریخ نشان داده که موفقیت فیلمهای «آواتار» بیش از آنکه به انفجار در هفته اول وابسته باشد، به توانایی آنها در حفظ مخاطب طی هفتههای متوالی متکی است. نسخه اول این سری در سال ۲۰۰۹ با ۷۷ میلیون دلار کار خود را آغاز کرد و هفت هفته متوالی در رتبه اول باقی ماند تا در نهایت به فروش داخلی ۷۶۰ میلیون دلار و فروش جهانی ۲.۹۲ میلیارد دلار دست یابد. نسخه دوم نیز با تکرار همین استراتژی، هفت هفته صدرنشین بود و مجموعاً ۲.۳ میلیارد دلار در سطح جهان فروخت. حال باید دید که آیا آواتار ۳ هم میتواند این ماندگاری را نشان دهد یا خیر.
عملکرد بینالمللی و چالش بودجههای کلان
در بازارهای خارجی، «آواتار ۳» با کسب ۲۵۷ میلیون دلار دقیقاً طبق انتظارات عمل کرد و مجموع درآمد جهانی خود را در چند روز نخست به ۳۴۵ میلیون دلار رساند. این عدد اگرچه جایگاه آن را به عنوان یکی از بزرگترین افتتاحیههای سال ۲۰۲۵ تثبیت میکند، اما همچنان از شروع ۴۳۵ میلیون دلاری نسخه دوم عقبتر است. دیزنی و استودیو قرن بیستم پیشبینی فروش ۹۰ تا ۱۰۵ میلیون دلاری را برای گیشه داخلی داشتند، اما آمار فعلی نشاندهنده نوعی فروکش کردن هیجان اولیه نسبت به این حماسه فرازمینی است. با توجه به بودجه تولید دستکم ۳۵۰ میلیون دلاری و هزینههای بازاریابی میلیونی، این اثر باید به یک غول بیرقیب در باکس آفیس تبدیل شود تا هزینههای هنگفت خود را پوشش دهد. کامرون پیشتر اشاره کرده بود که آثارش برای رسیدن به نقطه سودآوری، باید در فهرست پرفروشترینهای تاریخ سینما قرار بگیرند.
عنوان فیلمفروش افتتاحیه آمریکا (دلار)فروش کل جهانی (دلار)نمره کیفی مخاطبانآواتار (۲۰۰۹)۷۷ میلیون۲.۹۲ میلیاردAآواتار: راه آب (۲۰۲۲)۱۳۴ میلیون۲.۳ میلیاردAآواتار: آتش و خاکستر (۲۰۲۵)۸۸ میلیون۳۴۵ میلیون (فعلی)Aزوتوپیا ۲-۱.۲۷ میلیاردAانیمیشن دیوید۲۲ میلیون۲۵۰ میلیون (تخمینی)A
جزئیات فنی و رفتارشناسی مخاطبان
نکته قابل تامل در این اکران، سهم ۶۶ درصدی سالنهای باکیفیت از جمله IMAX و 3D در فروش بلیتهاست که نشان میدهد تماشاگران همچنان برای تجربه بصری و تکنولوژیهای پیشرفته کامرون ارزش قائل هستند. از سوی دیگر، حضور ۳۸ درصدی جوانان زیر ۲۵ سال نشاندهنده جذابیت این فرانچایز برای نسل جدید است. با وجود زمان طولانی سه ساعت و ۱۷ دقیقهای فیلم که محدودیتهایی را برای تعداد اکران در روز ایجاد میکند، دریافت نمره A از نظرسنجیهای CinemaScore نشاندهنده رضایت بالای تماشاگران است. تفاوت اصلی این قسمت با نسخه قبلی در زمان انتظار مخاطب نهفته است؛ در حالی که برای فیلم دوم ۱۳ سال زمان صرف شد تا تقاضای انباشته ایجاد شود، این قسمت تنها با فاصله سه سال پس از سلف خود راهی پرده شده است.
نگاهی به سایر رقبای گیشه در پایان ۲۰۲۵
در کنار آواتار، آثار دیگری نیز در گیشه خوش درخشیدند. انیمیشن موزیکال و مذهبی David که روایتی خانوادگی از نبرد داوود و جالوت است، با فروش ۲۲ میلیون دلاری در ۳۱۱۸ سالن، فراتر از پیشبینیها ظاهر شد و رتبه دوم را کسب کرد. این موفقیت، بهترین افتتاحیه استودیو آنجل را رقم زد و حتی از فیلم موفق Sound of Freedom نیز پیشی گرفت. در جایگاه سوم، درام روانشناختی The Housemaid با حضور سیدنی سوئینی و آماندا سایفرد ۱۹ میلیون دلار فروخت. مخاطبان این فیلم که ۷۰ درصد آنها را زنان تشکیل میدادند، به آن نمره B دادند که برای اثری در این ژانر طبیعی است. کمپانی لاینزگیت امیدوار است این فیلم که داستانی درباره یک زندانی سابق در خانه خانوادهای ثروتمند است، به موفقیتی مشابه آثار محبوب زنانه در سالهای اخیر دست یابد.
در پله چهارم، انیمیشن جدید «باب اسفنجی» با ۱۶ میلیون دلار فروش قرار گرفت که ضعیفترین شروع در میان نسخههای سینمایی این شخصیت محبوب محسوب میشود. همچنین انیمیشن «زوتوپیا ۲» در هفته چهارم اکران خود با ۱۴.۵ میلیون دلار فروش، مجموع درآمد جهانیاش را به ۱.۲۷ میلیارد دلار رساند و جایگاه خود را به عنوان پرفروشترین فیلم هالیوودی سال ۲۰۲۵ مستحکم کرد. در این میان، فیلم سیاسی «الا مککی» با شکستی سنگین روبرو شد و تنها ۴۸۰ هزار دلار در هفته دوم خود فروخت تا مجموع فروش آن در برابر بودجه ۳۵ میلیون دلاری، تنها ۳.۵ میلیون دلار باشد. اما در بخش اکران محدود، درام «مارتی سوپریم» با بازی تیموتی شالامی با میانگین فروش خیرهکننده ۱۴۵۹۳۳ دلار در هر سالن، رکوردی تاریخی را از زمان فیلم «لالالند» ثبت کرد.
چشمانداز نهایی سینما در آستانه سال جدید
مجموع فروش گیشه داخلی آمریکا تاکنون به ۸.۳۸ میلیارد دلار رسیده است که ۱.۳ درصد از سال گذشته بیشتر اما ۲۲.۴ درصد از دوران طلایی سال ۲۰۱۹ عقبتر است. با وجود موفقیتهایی نظیر «لیلو و استیچ» و «زوتوپیا ۲»، شکست برخی پروژههای پرهزینه مانند قسمت جدید «ماموریت غیرممکن» و آثار مارول، فشار را بر دوش فیلمهای اکران کریسمس دوچندان کرده است. اکنون صنعت سینما با امید به آثاری نظیر «آناکوندا» با بازی جک بلک و تداوم فروش آواتار، منتظر است تا ببیند آیا درآمد کل سال از مرز ۹ میلیارد دلار عبور خواهد کرد یا خیر. تعطیلات پیشرو به عنوان شلوغترین بازه زمانی سال، سرنوشت نهایی بسیاری از این پروژههای سنگین را تعیین خواهد کرد.
