یکی از فیلم‌های مهم جشنواره امسال کمدی «آنتیک» به کارگردانی هادی نائیجی است؛ فیلمی با بازی پژمان جمشیدی و بیژن بنفشه‌خواه که با موقعیت دستبرد زدن به ضریح پر از پول یک امامزاده شوخی کرده است. این اولین باری نیست که در سینمای ایران اثری کمدی ساخته می‌شود و با مسائلی شوخی می‌کند که تا پیش از آن خط قرمز به حساب می‌آمده است.
به گزارش فیلم‌نیوز، به بهانه اکران فیلم کمدی «آنتیک» به کارگردانی هائی نائیجی در دومین روز جشنواره فیلم فجر، مروری داریم بر کمدی‌هایی که در دوره خودشان خط‌شکن بوده‌اند و تابوهایی را از سر راه برداشته‌اند.
لیلی با من است | زمینه خط شکنی : دفاع مقدس | کمال تبریزی | 1374
پرویز پرستویی در نمایی از فیلم «لیلی با من است»
در دهه‌های شصت و هفتاد تحت‌تاثیر هشت سال جنگ ایران و عراق، در سینمای ایران فیلم‌هایی ساخته می‌شد که نگاهی مقدس به جنگ داشتند و رزمندگان را به مثابه شخصیت‌هایی نورانی با ویژگی‌هایی کاملا مثبت به تصویر می‌کشیدند. در این فیلم‌ها تمام رزمنده‌ها با آرزوی مجاهدت و رسیدن به درجه شهادت به میدان جنگ قدم می‌گذاشتند و با افتخار اسلحه به دست می‌گرفتند. در چنین فضایی، کمال تبریزی در سال 1374 فیلم سینمایی «لیلی با من است» را ساخت و از شخصیتی پرده برداشت که هیچ علاقه‌ای به حضور در جبهه ندارد و تمام تلاشش را می‌کند تا پایش به خط مقدم نرسد. صادق مشکینی «لیلی با من است» نه جنگ را پدیده‌ای مقدس می‌داند و نه علاقه‌ای به حضور در میدان دارد اما نمی‌تواند مخالفتش را فریاد بزند و همین تضاد باعث ایجاد جذابیت فیلم می‌شود. صادق مشکینی را می‌توان اولین کاراکتر سینمای بعد از جنگ دانست که علی‌رغم میل باطنی در جبهه می‌ماند و به جنگ تن می‌دهد. گرچه در پایان نمی‌تواند بی‌تفاوت بماند و خودش هم در مسیر دفاع از ایران قدمی برمی‌دارد. «لیلی با من است» به خاطر فضای متفاوتش با استقبال زیادی روبه‌رو شد و مسیر را برای شوخی با جنگ در فیلم‌های «اخراجی‌ها»، «ضدگلوله» و … هموار کرد.
مومیایی 3 | زمینه خط شکنی : پلیس | محمدرضا هنرمند | 1378
پرویز پرستویی در نمایی از فیلم «مومیایی 3»
تا قبل از فیلم سینمایی «مومیایی3» به کارگردانی محمدرضا هنرمند، در فیلم‌ها و سریال‌ها با تصویری کلیشه‌ای از پلیس روبه‌رو بودیم؛ فردی که از هر خطایی مبراست، مهربان است و حتی در بدترین شرایط هم از مسیر عدل و انصاف خارج نمی‌شود. در فیلم «مومیایی 3» برای اولین‌بار پلیسی را می‌بینیم که در چارچوب همیشگی نمی‌گنجد. از آنجایی که هنرمند فیلمش را در زمان و مکان مشخصی روایت نمی‌کند به راحتی توانسته است با پلیس هم شوخی کند. افسر پلیس این فیلم شلوارک به پا می‌کند و مدام در موقعیت ضعف قرار می‌گیرد و شکست می‌خورد. بخش مهمی از جذابیت فیلم به دلیل همین تصویر جذاب و کاریکاتوری از پلیس شکل می‌گیرد. بخش مهمی از این جذابیت به بازی پرویز پرستویی برمی‌گردد که نقش سروان قربانی را به بهترین شکل به نمایش می‌گذارد. استیصال او در شرایطی که باید هرچه زودتر کلانتری محل خدمتش را به مالک اصلی‌اش تحویل دهد، ولی جایی مناسب پیدا نمی‌کند آن قدر دقیق و ملموس است که در ذهن‌ها می‌ماند. وقتی بحث سرقت مومیایی پیش می‌آید و سرهنگ قربانی مظنون می‌شود، اوج بازی پرستویی شکل می‌گیرد. او به‌خوبی تضادهای کاراکتر را در چهره، چشم‌ها و لحن حرف زدن را با ریزه‌کاری و جزئیات نشان می‌دهد؛ بدون آن که اغراق کند.
مارمولک | زمینه خط شکنی : روحانیت | کمال تبریزی | 1382
پرویز پرستویی همراه با کمال تبریزی سر صحنه فیلم «مارمولک»
«مارمولک» اولین فیلم سینمایی بود که در آن با روحانیت شوخی شد. کمال تبریزی بعد از ساخت «لیلی با من است» و خط‌شکنی در زمینه دفاع مقدس، سراغ شوخی با روحانیون رفت و از همان ابتدا آماده مقابله با حواشی زیادی شده. این فیلم با وسواس زیادی ساخته شده و تبریزی تمام تلاشش را کرده تا شوخی‌ها را در مسیری هدایت کند که نه توهین‌آمیز باشد و نه به موقعیتی گل‌درشت و شعاری ختم شود. : رضا مارمولک یک دزد سابقه‌دار است که به اتهام سرقت مسلحانه به حبس ابد محکوم می‌شود. به خاطر زخم عمیق دستش به بیمارستان منتقل می‌شود. آنجا بعد از دم‌خور شدن با یک بیماری روحانی، لباس او را می‌دزدد و فرار می‌کند. بعد به دنبال یک پاسپورت جعلی سر از روستایی مرزی در می‌آورد و آنجا خودش را به جای امام جماعت جدید مسجد جا می‌زند. از آنجایی که دزد و خلافکار است و سر از احکام در نمی‌آورد، سرسختی روحانیون دیگر را ندارد و خیلی ساده با مسائل روبه‌رو می‌شود. او به زبان مردم عادی و کوچه بازار حرف می‌زند و همه را به این باور می‌رساند که رسیدن به خدا راه سختی ندارد و خدا برخلاف آنچه می‌گویند اصلا سخت‌گیر نیست. صحبت‌های او باعث می‌شود در مسجد جا برای سوزن انداختن پیدا نشود. در این مسیر خود رضا هم به باور جدیدی درباره خدا می‌رسد.
از رئیس‌جمهور پاداش نگیرید| زمینه خط شکنی : مناسک حج | کمال تبریزی | 1387
حسن معجونی در نمایی از فیلم «از رئیس جمهور پاداش نگیرید»
کمال تبریزی بعد از دو فیلم «لیلی با من است» و «مارمولک» سال 1387 با عنوان «از رئیس‌جمهور پاداش نگیرید» ساخت اما در دولت محمود احمدی‌نژاد به آن مجوز اکران داده نشد، حتی تغییر نام فیلم به پاداش» هم تاثیری در این امر نداشت. و نهایتا سال 1394 و با روی کار آمدن دولت حسن روحانی این فیلم از محاق خارج شد و با همان نام اولیه‌اش مجوز اکران گرفت. دلیل توقیف فیلم علاوه بر گوشه و کنایه به مدیران ارشد دولتی، شوخی با مناسک حج عنوان شده بود. شخصیت اصلی فیلم یکی از مدیران ارشد کشور بود که مکه می‌رفت. او آدمی ریاکاری بود و اتفاقات پیش‌بینی نشده‌ای برایش رخ می‌داد که برخی مرتبط با اعمال حج بود و برخی مربوط می‌شد به زمانی که در هتل اقامت داشت. «از رئیس‌جمهور پاداش نگیرید» تلاشی نافرجام برای طرح یک انتقاد به برخی مسئولان بود اما از ظرافت‌های سایر آثار تبریزی در آن خبری نبود. تبریزی در مصاحبه‌هایش گفت تیغ تیز ممیزی اجازه نداده منظورش به‌درستی منتقل شود. در هر صورت فیلم موفقیتی نداشت و با 380میلیون فروش در رتبه سی‌ام جدول اکران سال 94 قرار گرفت. شاید اگر در زمان خودش اکران می‌شد بیشتر به عنوان خط‌شکن در مرکز توجه‌ها قرار می‌گرفت.
گشت ارشاد| زمینه خط شکنی : گشت ارشاد| سعید سهیلی | 1390
حمید فرخ‌نژاد در نمایی از فیلم «گشت ارشاد»
سعید سهیلی سال 1390 تصمیم گرفت با پدیده گشت ارشاد شوخی کند و این مسئله برای همه عجیب به نظر می‌رسید. بهرحال گشت ارشاد ون مخصوص پلیس بود و با هدف ایجاد ترس برای زنان کم‌حجاب راه‌اندازی شده بود و شوخی با آن خط‌شکنی به حساب می‌آمد. فیلم «گشت ارشاد» داستان سه جوان را روایت می‌کرد که با استفاده از ون گشت ارشاد مردم را تلکه می‌کردند. یکی از موقعیتهایی که گشت ارشاد را تبدیل به فیلمی محبوب برای برخی مخاطبان کرد، شوخی‌های به قاعده بود. قرار گرفتن در لباس گشت ارشاد می‌توانست سوژه را لوث کند اما سهیلی تا حد امکان اجازه نداد و فیلمش معقول بود. این فیلم نوروز سال 91 روی پرده رفت و پس از شش روز اکران به دلیل مخالفت انصار حزب‌الله توقیف شد. پس از مدتی علیرضا سجادپور، مدیر وقت نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد از اکران محدود گشت ارشاد خبر داد. با این‌حال کمی بعد گشت ارشاد ابتدا در شهرستان‌ها متوقف شد و نمایش آن در تهران هم پس از چندهفته به پایان رسید. در همین مدت گشت ارشاد بیش از یک میلیارد و 500میلیون تومان فروخت و حدود 80هزار مخاطب داشت. بعد از آن قسمت‌های دوم و سوم این فیلم هم ساخته شد.
هزارپا | زمینه خط شکنی : جانبازان | ابوالحسن داوودی | 1397
سارا بهرامی همراه با نعیمه نظام دوست و رضا عطاران در نمایی از فیلم «هزارپا»
ابوالحسن داوودی در فیلم «هزارپا» با جانبازان دوران جنگ شوخی کرد و به این منظور فردی کاملا بی‌ربط با حال‌وهوای جبهه را در موقعیتی متضاد قرار داد و از همراهی این فرد با جانبازان واقعی موقعیت‌های بامزه‌ای ایجاد کرد. ماجرا درباره مرد خلافکاری است که سال‌ها پیش از شروع جنگ به دلایلی پایش را از دست داده حالا وقتی متوجه می‌شود دختری ثروتمند نذر کرده است که حتما با یک جانباز ازدواج کند، از همین نقص عضو به عنوان فرصت استفاده می‌کند تا خودش را جانباز جا بزند و از این طریق به دختر نزدیک شود. «هزارپا» در شرایطی ساخته شد که تولید فیلم‌های کمدی با حال‌وهوای جنگ محدودیتی نداشت اما هنوز شوخی با موقعیت جانبازان باب نشده بود. این فیلم با استقبال زیادی روبه‌رو شد و در سال 1397 توانست 38 میلیارد تومان فروش کند.
آنتیک | زمینه خط شکنی : امامزاده‌ها | هادی نائیجی | 1403
پژمان جمشیدی در نمایی از فیلم «آنتیک»
«آنتیک» به کارگردانی هادی نائیجی یکی از کمدی‌های جشنواره چهل‌وسوم است که خط‌شکن ظاهر شده و با امامزاده‌ها شوخی کرده است. پیش‌تر رضا میرکریمی در فیلم «اینجا چراغی روشن است» از امامزاده‌ها تقدس‌زدایی کرده بود اما حالا در این فیلم کمدی سر شوخی با این مسئله باز شده است. در خلاصه داستان فیلم آمده: «انقلاب شده و کاسبی ابی و ولی، آنتیک‌بازهای قبل انقلاب کساد شده است اما درِ باز ضریح پر از پول یک امامزاده، مسیر زندگی‌شان را تغییر می‌دهد.» طبق این خلاصه داستان با یک سرقت از امامزاده و وقایعی که به همراهش پیش می‌آید مواجهیم. پژمان جمشیدی و بیژن بنفشه‌خواه بازیگران اصلی این فیلم کمدی هستند و می‌توانیم پیش‌بینی کنیم همراهی آنها برای خلق یک کمدی خط‌شکن قابل‌قبول از آب درآمده است.
اخبار مشابه
