آمریکای نخستین یا همان «American Primeval»، سریال جدید پیتر برگ برای نتفلیکس، ساختارشکنی وحشیانه‌ای از ژانر «وسترن» ارائه می‌دهد تا ریشه‌های خونین رویای آمریکایی را آشکار کند.
کابوی‌ها در برابر مورمون‌ها
وقتی به فیلم‌های «وسترن» یا غرب وحشی فکر می‌کنید، دقیق به چه فرم یا محتوایی فکر می‌کنید؟ یک دوئل مرگبار زیر آفتاب سوزان؟ یا کلینت ایستوود و جان وین؟ شاید شما بیشتر یک گیمر باشید، در آن صورت غرب وحشی برای شما بیشتر در حوزه بازی‌های «Red Dead Redemption» جریان دارد. صرف نظر از این، بدیهی است که هیچ یک از این آثار در واقع آنچه را که در قرن نوزدهم در مرزهای آمریکای نخستین اتفاق افتاد را به تصویر نمی‌کشند، حداقل نه دقیقاً.
اکنون، ما چیزهای بیشتری در مورد داستان واقعی غرب وحشی می‌دانیم، و یک کارگردان تلویزیونی تحسین شده به وسترن از لحاظ تاریخی تحول دقیق تری می‌دهد – که بسیار بی رحمانه‌تر و خشن‌تر از هر چیزی است که در یک وسترن اسپاگتی دیده‌اید. نتیجه اثری است که اکنون در نتفلیکس پخش شده، سریال «آمریکای نخستین» نگاهی جذاب به قسمتی از تاریخ است که اغلب به گونه هالیوودی دست‌کاری شده، اما در این مینی سریال با چاشنی واقعیت به نمایش درآمده است.
باید بدانید چیزی وحشیانه در نحوه نگاه آمریکا و آمریکایی در آینه وجود دارد. چیزی وحشی و بدوی که پیتر برگ در سریال American Primeval، آخرین سریال خود برای نتفلیکس، پیشنهاد می‌کند. تصادفی نیست که داستان در سال 1857 اتفاق می‌افتد، زمانی که ملت حاضر در آمریکا هنوز خطوط، مرزها و ماهیت خود را مشخص می‌کرد. یا شاید دقیق‌تر باشد اگر بگوییم: لحظه‌ای که آمریکا تصمیم گرفت چه داستان‌هایی درباره خودش بگوید.
پیتر برگ، کارگردان «چراغ‌های جمعه‌شب»، آن پرتره درخشان از قلب عمیق آمریکای شمالی – اکنون ما را در سایه‌های روایت خود از غرب وحشی غرق می‌کند. منطقه یوتا، در سال 1857، قلمرو مورد مناقشه در داستان این مینی سریال شش اپیزودی است. مورمون‌ها به رهبری بریگام یانگ ادعای حق الهی خود را نسبت به این سرزمین دارند. بومیان – یعنی شوشونی‌های سرخ‌پوست نیز از آنچه همیشه مال آنها بوده دفاع می‌کنند. در این بین ارتش آمریکا در تلاش است تا دستوری را اعمال کند که هیچ کس آن را درخواست نکرده است. و وسط همه اینها یک زن نیز پا به یک مسیر ناشناخته گذاشته است.
سارا راول – با بازی بتی گیلپین با ترکیبی عالی از شکنندگی و خشونت – با پسرش دوین (پرستون موتا) در این منظره مملو از خشونت حرکت می‌کند. او به انسان‌هایی که با پرسش می‌خواهند علت سفرش را به این سرزمین بدانند، می‌گوید دنبال شوهرش می‌گردد. اما داستان این است که او از گذشته‌اش فرار می‌کند، و ما به مرور این را بهتر درک می‌کنیم. اما سارا توسط ایزاک – تیلور کیچ، با صورتی حک شده در سنگ و سکوت همراهی می‌شود، یک ردیاب که تصمیم گرفته است به دنیا پشت کند تا هیچ کس دیگری را از دست ندهد. گویی در این سرزمین از دست دادن تنها چیزی است که می‌ماند.
نمایش قلب تاریکی آمریکا در American Primeval
نکته مهم در مینی سریال American Primeval این است که خشونت در آن تزئینی نیست. این وسترن جان وین یا کلینت ایستوود نیست؛ در مقابل این خشونتی است که صدمه می‌زند، لکه‌دار می‌کند و جای زخم می‌گذارد. در داستان این سریال مردان بدجوری می‌میرند: تیر در چشم، پوست سر کنده شده، گلو بریده شده در میان فریاد زیاد. پیتر برگ این صحنه‌ها را با دوربینی فیلمبرداری می‌کند که خود را در گل و لای می‌کشد، به خون آغشته می‌شود، و اجازه نمی‌دهد مخاطب برای لحظه‌ای نفس بکشد. انگار این دوربین و این روایت باهم می‌گویند: اینجا همان آمریکایی است که خیلی‌ها آرزویش را دارند. بنابراین آمریکای نخستین بیش از همه، گویای هویت ایالات متحده است.
از سوی دیگر American Primeval یک نقاشی دیواری پیچیده می‌سازد که در آن هر ضربه قلم یک شخصیت و هر رنگ یک داستان است. برای مثال شخصیت جیکوب پرت با بازی دین دی‌هان که در هر قسمت به تدریج شکسته‌تر می‌شود – و همسرش ابیش (Saura Lightfoot-Leon) توسط بومیان دستگیر شده‌اند. یا شخصیت کاپیتان دلینگر (لوکاس نف) از ارتش ایالات متحده وجود دارد که در دفتر خاطرات خود در مورد عدم امکان همزیستی می‌نویسد. در سوی دیگر داستان شخصیت دو ماه (شانی پوریر)، دختر جوان و لال شوشونی وجود دارد که در واگن سارا پنهان شده است. همچنین در این روایت درهم ترکیب شده شکارچیان جایزه، شبه نظامیان مورمون و مکانی به نام فورت بریجر نیز وجود دارند.
اما آنچه پیتر برگ و مارک ال. اسمیت فیلمنامه نویس به ما نشان می‌دهند فقط داستانی از گذشته نیست. این آینه‌ای است که ایالات متحده امروز می‌تواند خود را در آن ببیند: خشونت بومی، بنیادگرایی مذهبی، برتری سفیدپوستان و وسواس به قلمرو؛ همه چیز آنجاست، خام مثل یک زخم باز.
در این میان دژ یا قلعه بریجر به عنوان نوعی مدینه فاضله متزلزل در میان هرج و مرج عمل می‌کند. این تنها جایی است که بومیان و سفیدپوستان، مؤمنان و مشرکان می‌توانند در صلح و آرامش در کنار هم زندگی کنند. اما حتی در آنجا نیز خشونت در کمین است، مانند سایه‌ای که هرگز کاملاً از بین نمی‌رود. این سریال نشان می‌دهد که رویای آمریکایی همزیستی غیرممکنی است که فقط در چهار دیواری مکان‌هایی مانند دژ بریجر وجود داشته؛ و حتی آنجا هم زیاد دوام نیاورده است.
فیلمبرداری و تمام قاب‌بندی‌های سریال American Primeval که تا حد زیادی مدیون کار امانوئل لوبزکی در فیلم موفق The Revenant است، دنیایی غیراشباع و کثیف را می‌سازد که در آن برف هرگز کاملاً سفید نیست و آسمان هرگز کاملاً آبی نیست. این یک غرب وحشی آمریکایی است که از رمانتیسم تهی شده است، جایی که حتی آهنگ وودی گاتری This Land Is Your Land شبیه یک کنایه خونین است.
آمریکای نخستین: دیستوپیای ساخت غرب
پیتر برگ به عنوان کارگردان هر شش اپیزود سریال اجازه نمی‌دهد ما به عنوان مخاطب فقط در یک حماسه سرگرم‌کننده در غرب گم شویم. دوربین او همیشه خیلی نزدیک است و منافذ پوست، عرق، خون و گل و لای را به ما نشان می‌دهد. همچنین در کارگردانی پیتر برگ خشونت رقصه نگارانه نیست، بلکه آشفته و گیج کننده است، همانطور که خشونت واقعی باید باشد. در این داستان شخصیت‌ها آنقدر که زنده می‌مانند تکامل نمی‌یابند، در عوض تا می‌توانند در دنیایی که به نظر می‌رسد طراحی شده تا همه چیز را از آنها دور کند، می‌چسبند.
و با این حال، در میان تاریکی‌های بسیار، اجمالی از انسانیت نیز وجود دارد. این انسانیت در راهی است که سارا از پسرش محافظت می‌کند؛ همچنین در این که چگونه ایزاک کم کم به خود اجازه می‌دهد دوباره برخی جهات زندگی را احساس کند. زندگی که با شرافت بومیان در دفاع از خاکشان بهتر تکمیل می‌شود. این نکات جرقه‌های شکننده‌ای هستند که خشونت دائماً تهدید به خاموش شدن آنها می‌کند، اما همچنان ادامه دارند.
فراموش نکنید سریالی همچون American Primeval به ما یادآوری می‌کند که آمریکا در خشونت متولد شد و خشونت هنوز در رگ‌های آن جریان دارد. باید بدانید تماشای این سریال برای هر مخاطبی آسان نیست؛ چرا که آمریکای نخستین با مختوای خشونت‌آمیز و تلخش وانمود نمی‌کند که اثری ساده برای هر مخاطبی است. این آینه‌ای است که ایالات متحده می‌تواند در آن خود را همانگونه که هست ببیند، همانطور که بود، همانطور که می‌ترسد همچنان باشد. و ما، تماشاگران این بخش از جهان، در آن آینه تکه‌هایی از تاریخ خشونت و سلب مالکیت خود را می‌شناسیم.
زیرا شاید این نگران کننده ترین چیز در مورد American Primeval باشد: این فقط داستانی درباره گذشته آمریکا نیست. این داستانی است در مورد اینکه چگونه خشونت ملت‌ها را شکل می‌دهد، در مورد اینکه چگونه قدرت بر روی استخوان و خون ساخته می‌شود، درباره اینکه چگونه اسطوره‌های ملی همیشه حقیقتی تاریک‌تر را پنهان می‌کنند. و چگونه، با وجود همه چیز، به گفتن این داستان‌ها برای خود ادامه می‌دهیم، چون گویی ممکن است نوعی رستگاری در آنها پیدا کنیم.
در پایان باید گفت: American Primeval این احساس را تداعی می‌کند که واقعاً همان چیزی است که غرب وحشی بود، با همان مقدار جرات، شکوه و البته تلخی. اگر می‌خواهید با واقعیت بدون پرده‌پوشی آمریکای نخستین آشنا شوید، دیدن این مینی سریال را از دست ندهید.
دانلود آهنگ
