✈️ فرهنگ مردم کیش | تلفیقی از سنت و مدرنیته‌

798

کیش، نگین درخشان خلیج فارس، تصویری دل‌ انگیز از تلاقی آبی بی‌ کران دریا و آسمان صاف، با سواحل مرجانی سفید پوش و مراکز خرید مدرن و پر زرق و برق را در ذهن تداعی می‌کند. اما این جزیره، فراتر از این زیبایی‌های ظاهری، گنجینه‌ای ارزشمند از فرهنگ، آداب و رسوم و سنن کهن را در دل خود جای داده است که کمتر مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد.

سفر به کیش، تنها به گشت و گذار در مراکز خرید و تفریحات آبی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه فرصتی است بی‌نظیر برای آشنایی با مردمانی خونگرم و مهمان‌نواز، لمس فرهنگ غنی و تجربه‌ی زندگی به سبکی متفاوت. قدم گذاشتن در کوچه پس کوچه‌های قدیمی، شنیدن داستان‌های محلی از زبان بومیان، شرکت در مراسم‌های سنتی و چشیدن طعم غذاهای محلی، بخش‌هایی از این تجربه‌ی بی‌نظیر است که سفر شما را به کیش، به خاطره‌ای فراموش‌نشدنی تبدیل می‌کند.

نگاهی به تاریخچه کیش: از دوران باستان تا امروز

تاریخ جزیره کیش، داستانی طولانی و پرفراز و نشیب است که ریشه‌های آن به اعماق تاریخ ایران و منطقه خلیج فارس بازمی‌گردد. این جزیره در طول قرون متمادی، شاهد حضور اقوام و حکومت‌های گوناگون بوده و همین تنوع، تأثیری شگرف بر شکل‌گیری فرهنگ، آداب و رسوم و هویت کنونی آن گذاشته است.

دوران باستان:

نام‌های کهن: کیش در متون تاریخی با نام‌های گوناگونی مانند “کامتینا”، “آراکیا” (در منابع یونانی)، “آراکاتا” و “قیس” شناخته می‌شده است. برخی معتقدند نام “کیش” در زبان پهلوی به معنای کانال زیرزمینی قنات بوده و اشاره به وجود قنات‌های متعدد در جزیره داشته است.
دوران هخامنشیان و پس از آن: بر اساس شواهد تاریخی، کیش در دوران هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان تحت حاکمیت ایران بوده است. پس از حمله اعراب به ایران، این جزیره برای مدتی تحت سلطه خلفای اموی قرار گرفت.
سفر نئارخوس: در سال ۳۲۵ پیش از میلاد، پس از حمله اسکندر مقدونی به ایران، نئارخوس، دریاسالار اسکندر، طی سفری اکتشافی به خلیج فارس، از این جزیره نیز عبور کرد.

دوران اسلامی و قرون میانه:

بازگشت به حاکمیت ایران: در سال ۲۴۹ هجری قمری، یک ایرانی اهل ری موفق به بیرون راندن خلفای اموی از منطقه شده و جزایر خلیج فارس از جمله کیش را به حاکمیت ایران بازگرداند.
اوج تجارت در دوره سلجوقیان: در دوره سلجوقیان، کیش به یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری خلیج فارس تبدیل شد و دوره‌ای از رونق و شکوفایی را تجربه کرد. در این دوره، حکومت محلی “قیاصره” که از نسل “قیس” بودند، در کیش به قدرت رسیدند.
حمله پرتغالی‌ها: در سال‌های ۹۱۲ تا ۱۰۳۱ هجری قمری، پرتغالی‌ها به خلیج فارس حمله کرده و جزایری مانند کیش، قشم و هرمز را به تصرف خود درآوردند. این دوره تا زمان بیرون راندن پرتغالی‌ها توسط قلی خان، سپهسالار شاه عباس صفوی، ادامه داشت.

از حرم امام رضا تا سواحل کیش، هر لحظه ی تور کیش از مشهد برای ساختن خاطراتی عاشقانه برای توست.

دوران معاصر:

تأسیس منطقه آزاد: در سال ۱۳۶۱، با هدف توسعه اقتصادی و گردشگری، کیش به عنوان منطقه آزاد تجاری اعلام شد. این تصمیم، نقطه عطفی در تاریخ معاصر کیش بود و باعث تحولات چشمگیری در زیرساخت‌ها، اقتصاد و جمعیت این جزیره شد.
توسعه گردشگری: از دهه ۱۳۷۰ شمسی، با سرمایه‌گذاری‌های گسترده، کیش به یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری ایران تبدیل شد و هرساله پذیرای میلیون‌ها گردشگر از سراسر ایران و جهان است.

ساکنان کیش: رنگین کمانی از اقوام و فرهنگ ها

جزیره کیش به عنوان یک منطقه آزاد تجاری و گردشگری، همواره پذیرای اقوام و گروه‌های مختلف از سراسر ایران و حتی کشورهای دیگر بوده است. این تنوع قومی و فرهنگی، یکی از ویژگی‌های بارز این جزیره است و به آن هویتی چند وجهی و پویا بخشیده است. ساکنان کیش را می‌توان به طور کلی به دسته‌های زیر تقسیم کرد:

ایرانیان:

فارس‌ها: بخش قابل توجهی از ساکنان کیش را فارس‌ها تشکیل می‌دهند که عمدتاً از مناطق جنوبی ایران مانند استان‌های فارس، هرمزگان و بوشهر به این جزیره مهاجرت کرده‌اند.
عرب‌ها: حضور جوامع عرب در کیش به دلیل نزدیکی جغرافیایی و روابط تجاری دیرینه با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، سابقه‌ای طولانی دارد. عرب‌های کیش بیشتر در بخش‌های غربی جزیره ساکن هستند و به زبان عربی نیز صحبت می‌کنند.
بلوچ‌ها: گروهی از بلوچ‌ها نیز در کیش زندگی می‌کنند که عمدتاً از استان سیستان و بلوچستان به این جزیره مهاجرت کرده‌اند.
سایر اقوام ایرانی: علاوه بر اقوام ذکر شده، افرادی از سایر نقاط ایران مانند ترک‌ها، لرها، کردها و اقوام دیگر نیز در کیش ساکن هستند که به تنوع فرهنگی این جزیره افزوده‌اند.

مهاجران:

به دلیل موقعیت تجاری کیش، افرادی از کشورهای دیگر نیز در این جزیره ساکن هستند که عمدتاً در زمینه‌های تجارت، بازرگانی و گردشگری فعالیت می‌کنند.

تأثیر تنوع قومی بر فرهنگ کیش:

این تنوع قومی و فرهنگی، تأثیرات عمیقی بر جنبه‌های مختلف زندگی در کیش داشته است:

زبان و گویش: در کیش علاوه بر زبان فارسی، گویش‌های محلی مختلفی نیز شنیده می‌شود که نشان از تنوع قومی ساکنان آن دارد. زبان عربی نیز در بین جوامع عرب کیش رواج دارد.
آداب و رسوم: آداب و رسوم مختلف از جمله مراسم‌های عروسی، عزاداری، جشن‌ها و اعیاد، تحت تأثیر فرهنگ‌های گوناگون اقوام ساکن در کیش شکل گرفته است.
غذاها: تنوع قومی در کیش باعث شده تا طیف گسترده‌ای از غذاهای محلی و بین‌المللی در این جزیره یافت شود. غذاهای دریایی بخش مهمی از رژیم غذایی ساکنان کیش را تشکیل می‌دهند.
موسیقی و رقص: موسیقی و رقص‌های محلی کیش نیز تحت تأثیر فرهنگ‌های مختلف اقوام ساکن در آن، تنوع و گوناگونی خاصی پیدا کرده است.
صنایع دستی: صنایع دستی کیش نیز از تنوع فرهنگی ساکنان آن تأثیر پذیرفته و شامل محصولاتی با طرح‌ها و نقش‌های مختلف می‌شود.

در مجموع، تنوع قومی و فرهنگی، یکی از ویژگی‌های برجسته و جذاب جزیره کیش است که به آن هویتی پویا، چندوجهی و منحصربه‌فرد بخشیده است. این تنوع، نه تنها باعث غنای فرهنگی کیش شده، بلکه به توسعه گردشگری و رونق اقتصادی آن نیز کمک کرده است.

آداب و رسوم مردم کیش: میراثی از دل تاریخ

آداب و رسوم مردم کیش، بازتابی از تاریخ غنی، موقعیت جغرافیایی و تنوع فرهنگی این جزیره است. این آداب و رسوم در طول قرن‌ها شکل گرفته و نسل به نسل منتقل شده‌اند و امروزه بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت فرهنگی کیش را تشکیل می‌دهند.

مراسم های سنتی:

مراسم زار در کیش

مراسم زار یکی از آیین‌های سنتی و فرهنگی جنوب ایران است که در جزیره کیش نیز رواج دارد. این مراسم که ریشه در باورها و اعتقادات مردمان بومی دارد، به نوعی درمان سنتی برای افرادی است که به اعتقاد بومیان، تحت تأثیر ارواح یا بادهای شیطانی قرار گرفته‌اند.

در این مراسم، گروهی از نوازندگان با استفاده از سازهایی همچون نی‌انبان، دف و دایره، موسیقی‌ای خاص و ریتمیک اجرا می‌کنند که گفته می‌شود ارواح را آرام یا رها می‌کند. همزمان، فردی به نام “بابازار” یا “مامازار” که رهبری مراسم را بر عهده دارد، دعاها و ذکرهایی خاص می‌خواند. این مراسم در فضایی روحانی و همراه با آداب خاصی برگزار می‌شود که شامل دود کردن عود و انجام حرکات آیینی است.

مراسم زار علاوه بر جنبه‌های درمانی، نمایانگر فرهنگ و باورهای مردم جنوب ایران است و به عنوان بخشی از میراث ناملموس منطقه شناخته می‌شود. حضور در این مراسم برای گردشگران فرصتی است تا با بخش عمیق‌تری از فرهنگ بومی کیش آشنا شوند.

مراسم حنابندان:

مراسم حنابندان یکی از آیین‌های سنتی و قدیمی در جزیره کیش و بسیاری از نقاط ایران است که پیش از شب عروسی برگزار می‌شود. این مراسم که ریشه در فرهنگ و باورهای بومی دارد، نمادی از شادی، خیر و برکت برای شروع زندگی مشترک عروس و داماد به شمار می‌رود.

در مراسم حنابندان، خانواده‌ها و بستگان عروس و داماد در فضایی شاد و پر از موسیقی، پایکوبی و آداب خاص گرد هم می‌آیند. حنا که نماد خوشبختی و سلامتی است، با آدابی خاص تهیه شده و به دست و گاهی به پای عروس و داماد زده می‌شود. در جزیره کیش، این مراسم با موسیقی سنتی و گاه رقص‌های محلی همراه است که حال و هوای خاصی به جشن می‌بخشد.

حنابندان علاوه بر جنبه‌های آئینی، فرصتی برای پیوند نزدیک‌تر میان خانواده‌ها و دوستان است. این مراسم که با رنگ‌ها، موسیقی و شور خاصی همراه است، بخش مهمی از فرهنگ بومی کیش را تشکیل می‌دهد و تجربه‌ای خاطره‌انگیز برای گردشگران علاقه‌مند به آداب و رسوم محلی فراهم می‌کند.

مراسم عروسی:

مراسم عروسی در جزیره کیش، همچون سایر نقاط ایران، ترکیبی از سنت‌ها و آیین‌های محلی با حال و هوای خاص مناطق جنوبی است. این مراسم به‌طور معمول با شکوه و همراه با موسیقی، رقص‌های محلی و آداب خاص برگزار می‌شود و نشان‌دهنده فرهنگ غنی و مهمان‌نوازی مردم این منطقه است.

در عروسی‌های سنتی کیش، موسیقی محلی جنوب ایران نقشی پررنگ دارد. نوازندگان با سازهایی مانند نی‌انبان، دمام و دف، فضایی پرانرژی و شاد ایجاد می‌کنند. در کنار موسیقی، رقص‌های گروهی همچون “رقص بندری” اجرا می‌شود که حال و هوای جشن را دوچندان می‌کند. لباس‌های محلی رنگارنگ و تزئینات سنتی عروس و داماد نیز از ویژگی‌های برجسته این مراسم هستند.

یکی از بخش‌های جالب این مراسم، سفره عقد یا مراسم دعای خیر است که با آداب و رسوم خاص همراه بوده و نماد آغاز زندگی مشترک با برکت و خوشبختی است. عروسی‌های کیش علاوه بر حفظ اصالت‌های فرهنگی، گاه با جلوه‌های مدرن تلفیق شده و تجربه‌ای منحصر به فرد برای مهمانان و گردشگران فراهم می‌کنند.

مراسم عزا:

مراسم عزا در فرهنگ جزیره کیش ریشه در سنت‌ها و باورهای بومی جنوب ایران دارد و با آیین‌ها و آداب خاصی همراه است که نشان‌دهنده احترام عمیق به فرد درگذشته و تسلی خاطر بازماندگان است. این مراسم، علاوه بر جنبه‌های مذهبی، بازتابی از همبستگی اجتماعی و احترام به ارزش‌های فرهنگی است.

در مراسم عزا، مردمان محلی معمولاً با پوشیدن لباس‌های ساده و تیره‌رنگ در خانه متوفی یا مسجد گرد هم می‌آیند. قرائت قرآن، دعا و ذکر از مهم‌ترین بخش‌های این مراسم است. زنان و مردان به صورت جداگانه به عزاداری می‌پردازند و بزرگان مجلس به تسلیت گفتن و روایت خاطرات از فرد درگذشته می‌پردازند.

یکی از ویژگی‌های خاص این مراسم در کیش، موسیقی و نوحه‌خوانی محلی است که با استفاده از سازهایی چون دمام و سنج اجرا می‌شود و فضایی معنوی و تأثیرگذار ایجاد می‌کند. همچنین، در پایان مراسم، غذایی ساده مانند خرما و حلیم برای حضار توزیع می‌شود که به عنوان نذر برای شادی روح متوفی شناخته می‌شود.

این آیین‌ها علاوه بر جنبه‌های مذهبی و فرهنگی، نمادی از انسجام اجتماعی و همدلی میان مردم بومی کیش به شمار می‌رود.

بهترین قیمت‌ها برای بهترین مقاصد! رزرو تور مسافرتی با الی گشت.

اعیاد و مناسبت‌ها: مردم کیش اعیاد مذهبی مانند عید فطر، عید قربان و عید غدیر و همچنین مناسبت‌های ملی مانند نوروز را با شور و شوق خاصی جشن می‌گیرند. در این ایام، مردم به دید و بازدید یکدیگر می‌روند، غذاهای محلی می‌پزند و به شادی و پایکوبی می‌پردازند. جشن گرگاعو نیز از جمله جشن‌های محلی کیش است که در نیمه شعبان و به مناسبت میلاد امام زمان (عج) برگزار می‌شود.

موسیقی و رقص: موسیقی محلی کیش با سازهایی مانند عود، دهل، نی‌انبان و سازهای کوبه‌ای نواخته می‌شود و ریتم‌های شاد و پرانرژی دارد. رقص‌های سنتی نیز بخش جدایی‌ناپذیر از فرهنگ این منطقه است و در مراسم‌ها و جشن‌های مختلف اجرا می‌شود.

پوشش: لباس‌های محلی کیش با رنگ‌های شاد و طرح‌های زیبا، جلوه‌ای خاص به فرهنگ این منطقه بخشیده است. لباس‌های مردان شامل دشداشه و چفیه و لباس‌های زنان شامل کندوره و شلوار بندری است.

غذاها: غذاهای محلی کیش با طعم‌های بی‌نظیر و استفاده از مواد اولیه تازه دریایی، تجربه‌ای لذت‌بخش برای هر گردشگری است. از جمله غذاهای معروف کیش می‌توان به قلیه ماهی، ماهی کبابی، سمبوسه، بلالیت، مضروبه (نوعی خوراک ماهی) و محمر (نوعی پلو با ماهی) اشاره کرد.

مهمان‌نوازی: مردم کیش به مهمان‌نوازی و خونگرمی شهرت دارند و همواره با روی گشاده از گردشگران استقبال می‌کنند. این سنت دیرینه، باعث شده تا گردشگران در کیش احساس راحتی و امنیت کنند.

آداب هرس درخت لور: درخت لور در کیش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و مردم محلی معتقدند هرس کردن آن باید با دقت و احترام انجام شود. آنها معتقدند هرس کردن این درخت با اره مانند قطع کردن دست آن است و باعث آسیب به درخت می‌شود. به همین دلیل، هرس درخت لور معمولاً با تبر و به صورت شاخه به شاخه انجام می‌شود.

رسوم تدفین و سوگواری

رسوم تدفین و سوگواری در کیش، مانند بسیاری از جنبه‌های فرهنگی دیگر این جزیره، ترکیبی از سنت‌های اسلامی و تأثیرات فرهنگ‌های بومی منطقه است. این رسوم با سایر نقاط ایران تفاوت‌هایی دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

مراحل اصلی مراسم تدفین و سوگواری در کیش:

مراسم تغسیل و تکفین: پس از فوت فرد، مراسم تغسیل (غسل دادن میت) و تکفین (پیچاندن میت در کفن) با رعایت آداب شرعی انجام می‌شود. معمولاً نزدیکان و افراد معتمد متوفی در این مراسم حضور دارند.

مراسم تشییع و تدفین: پس از تغسیل و تکفین، پیکر متوفی تشییع و در قبرستان دفن می‌شود. در این مراسم، معمولاً اقوام، دوستان، همسایگان و سایر افراد محلی شرکت می‌کنند. قرائت قرآن و دعا برای آمرزش متوفی از جمله رسومات این بخش است.

مراسم پس از تدفین:

عدم برگزاری چهلم و سالگرد: یکی از تفاوت‌های رسوم سوگواری در کیش با سایر نقاط ایران، عدم برگزاری مراسم چهلم و سالگرد برای متوفی است.
سه روز سوگواری: پس از تدفین، معمولاً تا سه روز مراسم سوگواری در منزل متوفی یا مسجد برگزار می‌شود. در این مدت، اقوام و دوستان برای عرض تسلیت و قرائت قرآن و فاتحه به دیدار خانواده متوفی می‌روند.
برگزاری مراسم قرآن‌خوانی: در این سه روز، معمولاً یک روحانی به مسجد دعوت می‌شود تا به قرائت قرآن و دعا بپردازد. مردان در مسجد و زنان در منزل متوفی به دعا و قرآن‌خوانی مشغول می‌شوند.
غذای «صواب میت»: در روز سوم، خانواده متوفی غذایی تهیه می‌کنند که به «صواب میت» معروف است. این غذا معمولاً شامل برنج و گوشت است و به عنوان صدقه و برای آمرزش متوفی بین مردم توزیع می‌شود.
پایان سوگواری با اعیاد مذهبی: رسم جالب دیگری که در کیش وجود دارد این است که با فرا رسیدن اعیاد مذهبی مانند عید فطر و عید قربان، دوره سوگواری به پایان می‌رسد و افراد لباس‌های سیاه خود را در می‌آورند.

فرهنگ بومی کیش درباره ازدواج

فرهنگ بومی کیش در مورد ازدواج، آمیزه‌ای از سنت‌های قدیمی و آداب و رسوم اسلامی است که با ویژگی‌های خاص خود، جشن‌های عروسی را در این جزیره به رویدادی منحصربه‌فرد تبدیل می‌کند. در اینجا به بررسی جزئیات این رسوم می‌پردازیم:

مراحل اصلی ازدواج در کیش:

خواستگاری (بله برون): پس از آنکه خانواده پسر، دختری را برای پسرشان در نظر گرفتند، چند نفر از بزرگان فامیل به همراه پدر و مادر پسر به خانه دختر می‌روند. در این مراسم، معمولاً بزرگان خانواده پسر صحبت می‌کنند و در صورت موافقت خانواده دختر، مقدمات مراحل بعدی فراهم می‌شود. نکته جالب اینجاست که در همان جلسه خواستگاری، معمولاً در مورد میزان جهیزیه، لباس عروس و هزینه‌های مربوط به سه روز جشن عروسی توافق می‌شود.

آماده‌سازی برای جشن: پس از توافق اولیه، خانواده‌ها برای برگزاری جشن عروسی آماده می‌شوند. معمولاً سه روز قبل از عروسی، اتاقی در خانه پدر عروس به نام “فرشه” یا “حجله” تزئین می‌شود. این اتاق به عنوان محل اقامت موقت عروس و داماد در نظر گرفته می‌شود.

جشن سه روزه: جشن عروسی در کیش معمولاً سه روز به طول می‌انجامد و با شادی و پایکوبی همراه است. در این سه روز، خانواده‌های عروس و داماد، مهمانان خود را برای صرف ناهار و شام دعوت می‌کنند. موسیقی محلی با ساز و دهل نیز بخش جدایی‌ناپذیر این جشن‌هاست و فضایی شاد و پرانرژی ایجاد می‌کند.

مراسم انتقال عروس به خانه داماد: پس از هفت روز اقامت عروس و داماد در حجله، مراسمی برای انتقال عروس به خانه داماد برگزار می‌شود. در شب هشتم، زنان فامیل و همسایگان به خانه پدر عروس دعوت می‌شوند و با شادی و پایکوبی، عروس را به خانه داماد می‌برند. پس از صرف شام در خانه داماد، مهمانان به خانه‌های خود بازمی‌گردند.

ویژگی های خاص رسوم ازدواج در کیش:

اهمیت به نظر بزرگان: در تصمیم‌گیری‌ها و مراحل مختلف ازدواج، نظر بزرگان خانواده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
توافق اولیه در مورد هزینه‌ها: تعیین میزان جهیزیه و هزینه‌های جشن در همان جلسه خواستگاری، از ویژگی‌های منحصر به فرد رسوم ازدواج در کیش است.
جشن‌های طولانی و پرشور: جشن‌های عروسی در کیش معمولاً سه روز به طول می‌انجامد و با شادی و پایکوبی فراوان برگزار می‌شود.
حجله و اقامت موقت: تزئین اتاق حجله و اقامت موقت عروس و داماد در آن، از رسوم جالب توجه در کیش است.
مراسم انتقال عروس: مراسم انتقال عروس به خانه داماد با حضور زنان فامیل و همسایگان و با شادی و پایکوبی برگزار می‌شود.

تأثیر فرهنگ‌های مختلف:

فرهنگ ازدواج در کیش تحت تأثیر فرهنگ‌های مختلفی از جمله فرهنگ عرب، فرهنگ‌های مناطق جنوبی ایران و فرهنگ اسلامی قرار گرفته است. این تأثیرات باعث شده تا رسوم ازدواج در کیش، ترکیبی منحصربه‌فرد و جذاب باشد.

نکات دیگر:

در برخی مناطق کیش، ممکن است تفاوت‌های جزئی در رسوم ازدواج وجود داشته باشد.
با تغییر سبک زندگی و ورود فرهنگ‌های جدید، برخی از رسوم قدیمی کمرنگ‌تر شده‌اند، اما همچنان بخش مهمی از فرهنگ بومی کیش به شمار می‌روند.

در نهایت، رسوم ازدواج در کیش نشان‌دهنده اهمیت خانواده، همبستگی اجتماعی و حفظ سنت‌ها در این جزیره است. این رسوم با ایجاد فضایی شاد و پر از صمیمیت، آغاز زندگی مشترک زوج‌های جوان را به خاطره‌ای فراموش‌نشدنی تبدیل می‌کند.

جلوه هایی از فرهنگ و هنر در کیش: تلفیقی از سنت و مدرنیته

فرهنگ و هنر در کیش، نه تنها در آداب و رسوم مردم، بلکه در صنایع دستی و معماری سنتی آن نیز نمود پیدا می‌کند. این جلوه‌ها، نشان از تاریخ غنی و تأثیرات فرهنگی گوناگون بر این جزیره دارند.

صنایع دستی کیش: یادگاری از دل دریا و خاک

 صنایع دستی کیش، بازتابی از زندگی مردم بومی و ارتباط نزدیک آن‌ها با دریا و طبیعت است. این صنایع دستی شامل موارد زیر می‌شود:

سفالگری: سفالگری از دیرباز در کیش رواج داشته و سفالگران محلی با استفاده از خاک رس و تکنیک‌های سنتی، ظروف و اشیاء تزئینی زیبایی می‌سازند. نقوش و طرح‌های استفاده شده در سفالگری کیش، اغلب الهام گرفته از طبیعت و دریا هستند.
حصیربافی: با استفاده از برگ درختان خرما و سایر الیاف طبیعی، حصیربافان کیش محصولاتی مانند سبد، زیرانداز، کلاه و سایر وسایل کاربردی و تزئینی می‌بافند. حصیربافی نه تنها یک صنعت دستی، بلکه بخشی از زندگی روزمره مردم کیش بوده است.
گلابتون‌دوزی: این هنر ظریف و زیبا، با استفاده از نخ‌های طلایی و نقره‌ای بر روی پارچه‌های مختلف انجام می‌شود. گلابتون‌دوزی در کیش بیشتر برای تزئین لباس‌های محلی، پرده و سایر منسوجات استفاده می‌شود.
صدف‌کاری: با استفاده از صدف‌های دریایی، هنرمندان کیش آثار هنری و تزئینی زیبایی خلق می‌کنند. این آثار شامل تابلو، زیورآلات، قاب عکس و سایر اشیاء تزئینی است. صدف‌کاری، نمادی از ارتباط نزدیک مردم کیش با دریاست.
زیورآلات دست‌ساز: هنرمندان کیش با استفاده از مواد مختلف مانند سنگ‌های قیمتی، مهره، صدف و فلز، زیورآلات دست‌ساز منحصربه‌فردی می‌سازند. این زیورآلات اغلب با طرح‌های سنتی و محلی تزئین می‌شوند.
محصولات دریایی: علاوه بر موارد ذکر شده، محصولاتی مانند صنایع دستی ساخته شده از مرجان، مروارید و سایر موجودات دریایی نیز در کیش یافت می‌شود.

معماری سنتی کیش: سازگار با اقلیم گرم و مرطوب

 معماری سنتی کیش با استفاده از مصالح محلی و طراحی خاص، کاملاً با اقلیم گرم و مرطوب منطقه سازگار است. ویژگی‌های معماری سنتی کیش عبارتند از:

استفاده از مصالح محلی: در ساخت خانه‌های سنتی کیش از مصالحی مانند سنگ‌های مرجانی، گچ، چوب و خشت استفاده می‌شده است. این مصالح، علاوه بر فراوانی در منطقه، عایق حرارتی خوبی نیز هستند.
طراحی حیاط مرکزی: خانه‌های سنتی کیش معمولاً دارای حیاط مرکزی هستند که به عنوان فضایی خنک و آرام در طول روز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بادگیرها: بادگیرها از عناصر مهم معماری سنتی کیش هستند که با هدایت باد به داخل خانه، به تهویه و خنک کردن فضا کمک می‌کنند.
دیوارهای ضخیم: دیوارهای ضخیم خانه‌های سنتی، از ورود گرما به داخل خانه جلوگیری می‌کنند.
استفاده از رنگ‌های روشن: در نمای خانه‌های سنتی کیش اغلب از رنگ‌های روشن مانند سفید و کرم استفاده می‌شود که باعث انعکاس نور خورشید و کاهش جذب گرما می‌شود.

امروزه، با توسعه شهرسازی در کیش، معماری مدرن نیز در کنار معماری سنتی دیده می‌شود. با این حال، تلاش‌هایی برای حفظ و احیای معماری سنتی کیش صورت گرفته است.

نکات مهم برای گردشگران: سفری مسئولانه و لذت بخش به کیش

برای داشتن سفری خاطره‌انگیز و احترام به فرهنگ و محیط زیست جزیره کیش، رعایت نکات زیر به گردشگران عزیز توصیه می‌شود:

احترام به فرهنگ و آداب و رسوم مردم کیش:

رعایت پوشش مناسب: با وجود اینکه کیش یک منطقه آزاد است، توصیه می‌شود در مکان‌های عمومی و به ویژه اماکن مذهبی، پوشش مناسب و متعارف داشته باشید. این امر نشان از احترام شما به فرهنگ و ارزش‌های مردم محلی است.
رفتار محترمانه: با مردم محلی با احترام و ادب برخورد کنید. از ایجاد مزاحمت و رفتارهای نامناسب خودداری کنید.
اجازه گرفتن برای عکسبرداری: قبل از عکسبرداری از افراد محلی، از آن‌ها اجازه بگیرید. این کار نشان از احترام شما به حریم خصوصی آن‌هاست.
توجه به آداب و رسوم محلی: در صورت حضور در مراسم‌ها و جشن‌های محلی، به آداب و رسوم آن‌ها احترام بگذارید و از انجام هرگونه رفتاری که ممکن است توهین‌آمیز تلقی شود، خودداری کنید.

رعایت قوانین و مقررات:

رعایت قوانین رانندگی: در هنگام رانندگی در کیش، قوانین راهنمایی و رانندگی را رعایت کنید.
عدم شنا در مناطق ممنوعه: از شنا در مناطقی که برای شنا ممنوع اعلام شده است، خودداری کنید.
رعایت قوانین مربوط به مناطق آزاد: با قوانین و مقررات مربوط به مناطق آزاد تجاری آشنا باشید و آن‌ها را رعایت کنید.

حفاظت از محیط زیست:

عدم ریختن زباله: از ریختن زباله در سواحل، پارک‌ها و سایر مکان‌های عمومی خودداری کنید.
حفظ مرجان‌ها و موجودات دریایی: از دست زدن و آسیب رساندن به مرجان‌ها و سایر موجودات دریایی خودداری کنید.
استفاده بهینه از منابع آب و انرژی: در مصرف آب و انرژی صرفه‌جویی کنید.
استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی: برای کاهش آلودگی هوا، از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید.
پرهیز از خرید صنایع دستی ساخته شده از گونه‌های در معرض خطر: از خرید صنایع دستی که از مرجان‌ها، لاک لاک‌پشت‌ها و سایر گونه‌های در معرض خطر ساخته شده‌اند، خودداری کنید.

سایر نکات مهم:

همراه داشتن مدارک شناسایی: در طول سفر، مدارک شناسایی خود را همراه داشته باشید.
بیمه مسافرتی: قبل از سفر، نسبت به تهیه بیمه مسافرتی اقدام کنید.
اطلاع از وضعیت آب و هوا: قبل از سفر، از وضعیت آب و هوای کیش مطلع شوید.
رزرو هتل و بلیط: برای اطمینان از داشتن اقامتگاه و بلیط، قبل از سفر نسبت به رزرو آن‌ها اقدام کنید. الی گشت می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.
استفاده از راهنمایان گردشگری مجرب: برای کسب اطلاعات بیشتر درباره کیش و جاذبه‌های آن، می‌توانید از راهنمایان گردشگری مجرب استفاده کنید.

با رعایت این نکات، می‌توانید سفری مسئولانه، لذت‌بخش و خاطره‌انگیز به کیش داشته باشید و به حفظ فرهنگ و محیط زیست این جزیره زیبا کمک کنید.

سخن آخر: کیش، فراتر از یک مقصد گردشگری

کیش، نگین درخشان خلیج فارس، بی‌شک با سواحل مرجانی، آسمان آبی، مراکز خرید مدرن و تفریحات آبی هیجان‌انگیزش، مقصدی جذاب برای گردشگران به شمار می‌رود. اما کیش چیزی فراتر از این‌هاست؛ این جزیره، گنجینه‌ای ارزشمند از تاریخ، فرهنگ و آداب و رسوم غنی را در دل خود جای داده است.

در این سفر مجازی که با هم در صفحات این مقاله داشتیم، تلاش کردیم تا شما را با زوایای پنهان و کمتر دیده شده‌ی کیش، یعنی فرهنگ و آداب و رسوم مردمان خونگرم آن آشنا کنیم. از تاریخ پرفراز و نشیب این جزیره و تأثیر اقوام مختلف بر شکل‌گیری فرهنگ کنونی آن گفتیم، از مراسم‌های سنتی و جشن‌های پرشورشان، از موسیقی و رقص‌های محلی، از لباس‌های رنگارنگ و غذاهای لذیذشان، و از مهم‌تر از همه، از مهمان‌نوازی بی‌نظیرشان.

کیش نه فقط یک مقصد برای تفریح و خرید، بلکه فرصتی است برای غرق شدن در فرهنگی متفاوت و تجربه‌ی زندگی به سبکی دیگر. قدم زدن در کوچه‌های قدیمی، شنیدن داستان‌های مردم محلی، شرکت در مراسم‌های سنتی و چشیدن طعم غذاهای محلی، تجربه‌هایی هستند که سفر شما به کیش را به سفری به‌یادماندنی و خاطره‌انگیز تبدیل می‌کنند.

هدف ما در الی گشت، فراهم کردن تجربه‌ای بی‌نظیر و خاطره‌انگیز برای شما در سفرهایتان است. ما همواره در تلاشیم تا با ارائه اطلاعات دقیق و جامع، شما را در برنامه‌ریزی و انتخاب بهترین گزینه‌ها برای سفرتان یاری کنیم.

منتظر دیدار شما در کیش و دیگر مقاصد زیبای ایران و جهان هستیم. سفری خوش و خاطره‌انگیز برای شما آرزومندیم.

سوال پرتکرار در مورد فرهنگ کیش

مهم ترین مراسم سنتی در کیش چیست؟

مراسم زار یکی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین مراسم سنتی در کیش است که ریشه در باورهای آفریقایی دارد و برای درمان بیماری‌های روحی و جسمی خاص برگزار می‌شود. همچنین مراسم حنابندان و عروسی با آداب و رسوم خاص خود در کیش برگزار می‌شوند.

آیا پوشش خاصی برای بازدید از کیش لازم است؟

 با وجود اینکه کیش منطقه آزاد است، توصیه می‌شود در اماکن عمومی و به خصوص اماکن مذهبی پوشش مناسب و متعارف داشته باشید. رعایت پوشش مناسب نشان از احترام به فرهنگ مردم محلی است.

موسیقی محلی کیش چگونه است؟

 موسیقی محلی کیش با سازهایی مانند عود، دهل، نی‌انبان و سازهای کوبه‌ای نواخته می‌شود و ریتم‌های شاد و پرانرژی دارد. این موسیقی در مراسم‌ها و جشن‌های مختلف اجرا می‌شود.

مردم کیش به چه زبانی صحبت می کنند؟

 زبان اصلی مردم کیش فارسی است، اما به دلیل حضور اقوام مختلف، گویش‌های محلی نیز در کنار زبان فارسی شنیده می‌شود. زبان عربی نیز در بین جوامع عرب کیش رواج دارد.

مهم ترین غذاهای محلی کیش کدامند؟

غذاهای محلی کیش با استفاده از مواد اولیه تازه دریایی تهیه می‌شوند و طعم‌های بی‌نظیری دارند. از جمله مهم‌ترین این غذاها می‌توان به قلیه ماهی، ماهی کبابی، سمبوسه، بلالیت، مضروبه و محمر اشاره کرد.

آیا صنایع دستی خاصی در کیش وجود دارد؟

بله، صنایع دستی متنوعی در کیش وجود دارد که نشان از هنر و ذوق مردم محلی دارد. از جمله این صنایع دستی می‌توان به سفالگری، حصیربافی، گلابتون‌دوزی، صدف‌کاری و ساخت زیورآلات دست‌ساز اشاره کرد.

مردم کیش چگونه اعیاد و مناسبت ها را جشن می گیرند؟

 مردم کیش اعیاد مذهبی مانند عید فطر، عید قربان و عید غدیر و همچنین مناسبت‌های ملی مانند نوروز را با شور و شوق خاصی جشن می‌گیرند. در این ایام، مردم به دید و بازدید یکدیگر می‌روند، غذاهای محلی می‌پزند و به شادی و پایکوبی می‌پردازند.

آیا آداب و رسوم خاصی در مورد مهمان نوازی در کیش وجود دارد؟

 مردم کیش به مهمان‌نوازی و خونگرمی شهرت دارند و همواره با روی گشاده از گردشگران استقبال می‌کنند. این سنت دیرینه، باعث شده تا گردشگران در کیش احساس راحتی و امنیت کنند.

معماری سنتی کیش چگونه است؟

معماری سنتی کیش با استفاده از مصالح محلی مانند سنگ‌های مرجانی، گچ، چوب و خشت و با طراحی خاص خود با اقلیم گرم و مرطوب منطقه سازگار است. حیاط مرکزی، بادگیرها و دیوارهای ضخیم از ویژگی‌های این نوع معماری است.

چگونه می توان به فرهنگ مردم کیش احترام گذاشت؟

با رعایت پوشش مناسب در اماکن عمومی، رفتار محترمانه با مردم محلی، اجازه گرفتن برای عکسبرداری از افراد، توجه به آداب و رسوم محلی و عدم آسیب رساندن به محیط زیست می‌توان به فرهنگ مردم کیش احترام گذاشت.

مطالب مرتبط :
دیدنی ترین جاذبه های کیش
مقایسه کامل سفر به کیش و دبی
بهترین مراکز تفریحی کیش را بشناسید

منبع

---

---