پژوهشی تازه روی نزدیک به ۱۳,۰۰۰ نفر نشان می‌دهد که شیرین‌کننده‌های مصنوعی شاید با افت سریع‌تر عملکرد شناختی مغز مرتبط باشند. محققان هفت شیرین‌کننده متداول را بررسی کردند و شرکت‌کنندگان را به مدت ۸ سال دنبال نمودند و در نتیجه دریافتند افرادی که بیشترین میزان مصرف را داشتند، بالاترین نرخ زوال شناختی را تجربه کرده‌اند.
شیرین‌کننده‌ها برای دهه‌ها وجود داشته‌اند و به عنوان جایگزین‌های شکر به طور گسترده‌ای در غذاها و نوشیدنی‌ها به کار می‌روند. اما این مواد، مانند بسیاری از افزودنی‌های غذایی، نظرات متفاوتی را برانگیخته‌اند. مطالعات پیشین شیرین‌کننده‌هایی مانند آسپارتام را به افزایش احتمال ابتلا به سرطان پیوند داده‌اند. اما در کنار تحقیقاتی که نشان می‌دهند شیرین‌کننده‌ها می‌توانند آسیب‌زا باشند، مطالعاتی هم وجود دارند که تأثیر آنها را خنثی یا حتی مفید برای سلامتی می‌دانند.
نهادهای نظارتی مانند سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) همچنان از استفاده از این افزودنی‌ها در مقادیر مجاز فعلی حمایت می‌کنند. به طور خاص در مورد آسپارتام، FDA آن را یکی از افزودنی‌های رایج در عرضه غذای نامیده و بیان داشته که دانشمندانش هیچ نگرانی ایمنی در مورد استفاده از آن طبق دستورالعمل‌هایشان ندارند.
در میان این وضعیت مبهم، مطالعه‌ای جدید از پژوهشگران برزیلی منتشر شده است. آنها بر هفت شیرین‌کننده رایج زیر متمرکز شد:
آسپارتامساخارینآسه‌سولفام-کااریتریتولزایلیتولسوربیتولتگاتوز
این مواد اغلب در غذاهای فوق‌فرآوری‌شده یافت می‌شوند، از جمله آدامس و شکلات‌های بدون قند، نوشیدنی‌های انرژی‌زا، ماست‌های کم‌کالری و آب‌های طعم‌دار. برخی از آنها نیز به صورت جداگانه نیز به عنوان جایگزین شکر برای پخت و پز یا افزودن به قهوه قابل خرید هستند.
آنها برای این مطالعه، ۱۲,۷۷۲ بزرگسال را از سراسر برزیل به مدت ۸ سال تحت نظر گرفتند. میانگین سنی شرکت‌کنندگان در آغاز تحقیق ۵۲ سال بود.
در ابتدای تحقیق، شرکت‌کنندگان پرسشنامه‌هایی را تکمیل کردند که نشان می‌داد سوربیتول با میانگین ۶۴ میلی‌گرم در روز، پرمصرف‌ترین شیرین‌کننده در میان هفت شیرین‌کننده بود. گروهی که بیشترین مقدار شیرین‌کننده را مصرف می‌کردند، میانگین ۱۹۱ میلی‌گرم در روز مصرف داشتند که تقریباً معادل یک قوطی نوشابه رژیمی است.
شرکت‌کنندگان در ابتدا، میانه و انتهای مطالعه، در آزمون‌های عملکرد شناختی شرکت کردند تا حافظه فعال، یادآوری کلمات، روانی کلامی و سرعت پردازش آنها ارزیابی شود. پس از گذشت ۸ سال و با در نظر گرفتن سایر عوامل مؤثر بر عملکرد شناختی، نتایج نشان داد که افرادی که بیشترین میزان شیرین‌کننده را مصرف می‌کردند، زوال شناختی ۶۲ درصد سریع‌تری نسبت به کسانی که کمترین میزان را مصرف می‌کردند، تجربه کردند. این مقدار معادل حدود ۱.۶ سال پیری بیشتر است.
با بررسی بیشتر داده‌ها، ارتباط میان مصرف بیش از حد شیرین‌کننده و افت سریع‌تر عملکرد شناختی تنها در شرکت‌کنندگان زیر ۶۰ سال مشاهده شد و در افراد مبتلا به دیابت برجسته‌تر بود. یکی از این شیرین‌کننده‌ها، یعنی تگاتوز، اصلاً با زوال شناختی مرتبط نبود.
دکتر کلودیا کیمی سوئموتو، نویسنده این مقاله، گفت: «شیرین‌کننده‌های کم‌کالری و بدون کالری اغلب به عنوان یک گزینه سالم به جای شکر در نظر گرفته می‌شوند، با این حال یافته‌های ما نشان می‌دهد که برخی از شیرین‌کننده‌ها ممکن است با گذشت زمان اثرات منفی بر سلامت مغز داشته باشند.»
این پژوهش در مجله Neurology به چاپ رسیده است.
