راهنماتو – موزه ایران باستان، یکی از مهم‌ترین و دیدنی‌ترین مراکز فرهنگی و تاریخی ایران، مکانی است که علاقه‌مندان به تاریخ و تمدن باید حتماً از آن بازدید کنند. این موزه با نمایشگاه‌هایی از دوره‌های مختلف تاریخی، از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی، گنجینه‌ای ارزشمند از آثار باستانی ایران را به نمایش می‌گذارد.
در این مقاله قصد داریم تا شما را با این موزه ارزشمند و شگفت انگیز آشنا سازیم و همچنین اطلاعات کاملی را در خصوص بازدید و نحوه دسترسی به آن در اختیار شما قرار دهیم. اگر برای اولین بار است که قصد بازدید از موزه ایران باستان را دارید این مطلب می تواند اطلاعات ارزشمندی در اختیار شما قرار دهد.
آدرس و موقعیت مکانی موزه ایران باستان
موزه ایران باستان در مرکز شهر تهران و در خیابان امام خمینی (سپه سابق)، روبه‌روی خیابان سی تیر قرار دارد. موقعیت مکانی این موزه به‌گونه‌ای است که دسترسی به آن با استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی و خودرو شخصی بسیار آسان است.
آدرس دقیق: تهران، خیابان امام خمینی، تقاطع خیابان سی تیر.
لوکیشن گوگل مپ: کافی است عبارت “موزه ایران باستان” را در اپلیکیشن گوگل مپ جستجو کنید تا به راحتی مسیر را پیدا کنید.
راه‌های دسترسی به موزه ایران باستان
1. دسترسی با مترو
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به موزه ایران باستان، ایستگاه مترو امام خمینی است که در خطوط ۱ و ۲ مترو قرار دارد. پس از خروج از ایستگاه، با چند دقیقه پیاده‌روی می‌توانید به موزه برسید.
2. دسترسی با اتوبوس
خطوط اتوبوس تندرو (BRT) که از مسیر خیابان ولیعصر عبور می‌کنند، گزینه مناسبی برای دسترسی به موزه هستند. کافی است در ایستگاه “امام خمینی” پیاده شوید و به سمت خیابان سی تیر حرکت کنید.
3. دسترسی با خودرو شخصی
اگر با خودرو شخصی قصد مراجعه دارید، از خیابان امام خمینی یا خیابان جمهوری وارد خیابان سی تیر شوید. پارکینگ‌های عمومی در اطراف موزه وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
4. تاکسی و تاکسی‌های اینترنتی
تاکسی‌های اینترنتی مانند اسنپ و تپسی، راحت‌ترین گزینه برای دسترسی مستقیم به موزه ایران باستان هستند. تنها کافی است نام موزه را به عنوان مقصد وارد کنید.
بیشتر بخوانید: موزه جواهرات ملی کجاست؟ چه گنج های شگفت انگیزی در این موزه وجود دارد؟
تاریخچه موزه ایران باستان
موزه ایران باستان، به‌عنوان اولین موزه رسمی ایران، در سال ۱۳۱۶ شمسی تأسیس شد و به‌سرعت جایگاه ویژه‌ای در میان مراکز فرهنگی و علمی کشور پیدا کرد. این موزه به همت تلاش‌های رضا شاه پهلوی و با هدف حفظ و نمایش میراث فرهنگی ایران شکل گرفت. طراحی ساختمان موزه توسط آندره گدار، معمار و باستان‌شناس فرانسوی، انجام شد. گدار با الهام از معماری ایرانی، به‌ویژه طاق کسری در ایوان مدائن، بنایی منحصربه‌فرد خلق کرد که به خودی خود اثری هنری و تاریخی محسوب می‌شود.
ساخت موزه ایران باستان گامی مهم در راستای حفظ آثار تاریخی و فرهنگ ایران بود. بسیاری از آثار ارزشمند تاریخی که پیش‌تر در معرض تخریب یا غارت بودند، به این مکان منتقل شدند. این موزه از زمان تأسیس تاکنون، نقش مهمی در پژوهش‌های باستان‌شناسی و آگاهی‌بخشی عمومی ایفا کرده است. آثار موجود در موزه به‌خوبی نشان‌دهنده تنوع و غنای فرهنگ ایران در دوره‌های مختلف تاریخی است.
این موزه در ابتدا تنها شامل بخش‌هایی از آثار پیش از تاریخ و دوران تاریخی ایران بود، اما در ادامه بخش‌هایی نیز به نمایش آثار دوران اسلامی اختصاص یافت. امروزه موزه ایران باستان بخشی از مجموعه موزه ملی ایران است و همچنان به‌عنوان مرکزی معتبر برای معرفی تمدن و فرهنگ ایران شناخته می‌شود.
بخش‌های مختلف موزه ایران باستان
موزه ایران باستان شامل دو بخش اصلی است:
1. موزه پیش از تاریخ
این بخش آثاری از دوران پیش از تاریخ ایران، از جمله ابزارهای سنگی، سفال‌های ابتدایی و آثار هنری اولین تمدن‌های بشری را به نمایش می‌گذارد. برخی از آثار برجسته این بخش عبارتند از:
ابزارهای سنگی دوره پارینه‌سنگی.
ظروف سفالی تپه سیلک.
پیکره‌های کوچک انسانی و حیوانی از هزاره‌های پیش از میلاد.
2. موزه دوران تاریخی
این بخش به نمایش آثار مربوط به دوره‌های تاریخی ایران از هخامنشیان تا ساسانیان اختصاص دارد. از جمله آثار مهم این بخش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
منشور حقوق بشر کوروش.
سرستون‌های تخت جمشید.
سکه‌ها و زیورآلات دوره‌های مختلف تاریخی.
3. موزه دوران اسلامی
این بخش که در ساختمان دیگری قرار دارد، آثار مربوط به دوره اسلامی ایران را به نمایش می‌گذارد. کاشی‌های زیبا، نسخه‌های خطی قرآن و آثار فلزی و سفالی از جمله موارد دیدنی این بخش هستند.
آثار شاخص و مشهور موزه ایران باستان
البته که تمام آثار تاریخی و باستانی ارزشمند هستند و هرکدام سهم منحصر به فردی در بیان گوشه‌ای از تاریخ بی انتهای ایران و جهان دارند، لیکن برخی آثار به واسطه قدمت یا نایاب بودن نمونه های مشابه و یا سایر دلایل تخصصی بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. به بخشی از این آثار در ادامه پرداخته‌ایم.
1- جام زرین مارلیک
جام زرین مارلیک که متعلق به هزاره اول پیش از میلاد است، نمادی از قوم آمارد بوده و از گیلان به دست آمده است. جنس این جام منحصر به فرد از طلا بوده و ارتفاع آن ۱۸سانتی‌متر است. در وسط جام نقش برجسته‌ا‌ی از درخت زندگی که دو گاو بالدار از آن درخت در حال بالا رفتن هستند ایجاد شده است.
2- تندیس نیمه کاره داریوش کبیر
این تندیس از آثار مهم دوره‌ی هخامنشیان در این موزه است که به منظور اثبات فرمانروایی داریوش بزرگ بر مصر در آن منطقه قرار داده شده بود. تزئینات روی این تندیس با به کارگیری خط‌های هیروگلیف، میخی پارسی قدیم، بابلی و ایلامی ایجاد شده‌اند.
3- مجسمه بزرگ‌زاده اشکانی از جنس مفرغ
کتاب‌های تاریخی بسیاری به این تندیس که ۱۹۴ سانتی‌متر ارتفاع دارد، اشاره کرده‌اند. قدمت این تندیس به 150 سال پیش از میلاد برمی‌گردد و مربوط به تمدن کهن شهر باستانی ایذه است.
4- جام با نقش پویانمایی
در کنار تمامی کشفیات جالب توجه و مهم به دست آمده از شهر سوخته،بعد از کشف این جام بسیار ارزشمند بود که به جهانیان اثبات شد اولین انیمیشن در تاریخ جهان مربوط به ایرانیان بوده است. در دور تا دور این جام تصویر بزی به نمایش در آمده که در حال تغییر در پنج حالت مختلف است و القاکننده حس تماشای تصاویر متحرک به بیننده است.
5- پیکرک مربوط به گاو نگهبان
این پیکرک از جلوی درب ورودی چغازنبیل به دست آمده است. نقش این پیکرک در درب ورودی، نگهبانی از بنا بوده است. قدمت این پیکرک به حدود ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد بر می‌گردد. گیرشمن و همسرش تکه‌های کشف شده از این پیکرک را در یکی از مکان‌های تاریخی در توابع شهر زنجان به هم متصل کرده و به موزه‌ی ملی تحویل داده اند.
6- اولین کاشی‌ها
آجرهایی لعابی با رنگ‌های مختلف را قبل از رسیدن به آثار مربوط به مادها، می‌توان در این موزه دید. این آثار مربوط به اولین تلاش‌هایی هستند که برای ساخت کاشی انجام شده‌اند. این آجرهای لعاب‌دار که متعلق به سده هفتم پیش از میلاد هستند، از قلاچی در آذربایجان به دست آمده‌اند.
7- لوله‌های شیشه‌ای
از دوران عیلامی‌ها و در بنای چغازنبیل لوله‌های شیشه‌ای کشف شده است که در موزه ملی ایران باستان و در قسمت میانی سالن بخش تاریخی قرار گرفته‌اند. این لوله های شیشه‌ای اشاره به قدمت صنعت شیشه‌گری در ایران دارد. این لوله‌ها که به عنوان تزئینات قاب‌ها و درب‌های چوبی مورد استفاده قرار می‌گرفته اند، از قدیمی‌ترین شیشه‌های ساخته و کشف شده ایران باستان هستند.
8- مومیایی مرد نمکی
سر و موهای این مومیایی که از آثار دوره ساسانی است به علت سقوط در نمک، تجزیه نشده و سالم باقی مانده است.
9- لوگوی دانشگاه تهران
زمانی که بازدید موزه را به ترتیب زمانی به پایان می‌رسانید، در میان گچ‌بری‌های دوران ساسانی، گچ‌بری‌ای ایجاد شده است که اگر دقت کنید متوجه می‌شوید که لوگوی دانشگاه تهران نیز با الهام از آن ساخته شده است.
مواردی که ذکر شد، صرفا گوشه‌ای از آثار غنی و ارزشمند نگهداری شده در این موزه است. ضمن این که اشیا بسیاری از تاریخ و تمدن ایران کشف شده که در سایر موزه‌ها در کشورهای مختلف نگهداری می‌شود. برای مثال آثار بسیار منحصر به فردی از ایران در موزه لوور قسمت ایران باستان برای بازدید علاقه‌مندان به نمایش درآمده است.
نکات مهم برای بازدید از موزه ایران باستان
ساعات بازدید: موزه همه‌روزه به جز ایام تعطیلات رسمی باز است. ساعات کاری معمولاً از ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر است. بهتر است قبل از بازدید، ساعات دقیق را بررسی کنید.
بلیط ورودی: هزینه بلیط ورودی موزه برای شهروندان ایرانی و گردشگران خارجی متفاوت است.
مدت زمان بازدید: برای بازدید کامل از موزه ایران باستان و موزه دوران اسلامی، حداقل ۲ تا ۳ ساعت زمان نیاز دارید.
راهنمای صوتی و بروشور: در ورودی موزه می‌توانید از خدمات راهنمای صوتی یا بروشورهای راهنما استفاده کنید که اطلاعات کاملی درباره هر بخش ارائه می‌دهند.
عکاسی: عکاسی در موزه با رعایت قوانین خاص و بدون استفاده از فلاش مجاز است.
جاذبه‌های اطراف موزه ایران باستان
موقعیت موزه ایران باستان به گونه‌ای است که می‌توانید پس از بازدید، از جاذبه‌های دیدنی اطراف نیز لذت ببرید:
خیابان سی تیر: خیابانی تاریخی با کافه‌ها و رستوران‌های متنوع.
موزه آبگینه: موزه‌ای زیبا با نمایش آثار شیشه و سفال.
موزه ملی فرش ایران: مکانی برای آشنایی با هنر بافت فرش ایرانی.
پارک شهر: فضای سبزی بزرگ برای استراحت و قدم زدن.
