دنیای انیمیشنهای بزرگسالان در سالهای اخیر دچار یک تکرار ملالآور شده بود. پس از اوجگیری سریالهایی مانند Rick and Morty و BoJack Horseman، به نظر میرسید که شبکه خلاقیت نویسندگان در تارهای کپیبرداری و شوخیهای قابل پیشبینی گیر کرده است. اما ناگهان، از دل این مرداب تکرار، گلی عجیب، رنگارنگ و کمی ترسناک رویید. امروز میخواهیم درباره پدیدهای صحبت کنیم که قواعد بازی را تغییر داد. در این مقاله به معرفی سریال Smiling Friends میپردازیم؛ اثری که نه تنها یک کمدی ساده نیست، بلکه ویترینی از هنر پستمدرن، طنز اینترنتی و وحشت روانشناختی به شمار میرود.
اگر خسته از سر کار برگشتهاید و به دنبال چیزی هستید که در عین خنداندن، مغزتان را با تصاویر دیوانهوار و مفاهیم عجیب قلقلک دهد، جای درستی آمدهاید. با من همراه شوید تا به قلب کمپانی «دوستان خندان» سفر کنیم.
ظهور از زیرزمین اینترنت: تولد یک کالت
پیش از آنکه به تحلیل محتوا بپردازیم، باید ریشههای این اثر را بشناسیم. معرفی سریال Smiling Friends بدون اشاره به خاستگاه سازندگانش، یعنی زک هادل (Zach Hadel) و مایکل کیوساک (Michael Cusack)، ناقص میماند. این دو نفر از سیستم سنتی هالیوود برنیامدهاند؛ آنها فرزندان خلف اینترنت، یوتیوب و وبسایت افسانهای Newgrounds هستند.
برای کسانی که با فرهنگ اینترنتی دهه ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ آشنایی دارند، نامهایی مثل PsychicPebbles (لقب زک هادل) یادآور انیمیشنهای فلش (Flash Animations) با خطوط کجومعوج، صداگذاریهای اغراقآمیز و طنزی بیرحمانه است. ادالت سوییم (Adult Swim) با هوشمندی تمام، به جای استخدام نویسندگان کلاسیک تلویزیونی، به سراغ این استعدادهای خالص اینترنتی رفت. نتیجه کار، سریالی شد که ضرباهنگ آن شبیه هیچ اثر تلویزیونی دیگری نیست؛ سریع، غیرمنتظره و مملو از ارجاعات ریز و درشت که تنها یک «خوره اینترنت» آنها را درک میکند.
این سریال در واقع پلی است میان هرجومرج خلاقانه یوتیوب و ساختار حرفهای تلویزیون. وقتی اولین قسمت آزمایشی در سال ۲۰۲۰ پخش شد، اینترنت منفجر شد. میلیونها بازدید در مدت کوتاه نشان داد که مخاطبان تشنه این نوع خاص از جنون هستند.
داستان چیست؟ یک ماموریت ساده در جهانی پیچیده
در نگاه اول، پلات سریال بسیار ساده و حتی کلیشهای به نظر میرسد. داستان حول محور یک شرکت کوچک به نام «دوستان خندان» (Smiling Friends Inc) میچرخد. هدف این شرکت چیست؟ ساده است: آنها استخدام میشوند تا لبخند را به لبهای مشتریان خود بیاورند.
اما گول این ظاهر معصومانه را نخورید. جهان سریال، که ترکیبی از فیلادلفیا و یک کابوس سوررئال به نظر میرسد، جایی است که منطق معمول فیزیک و روابط اجتماعی در آن جایی ندارد. کارمندان این شرکت با مشتریانی روبرو میشوند که مشکلاتشان از افسردگی اگزیستانسیال تا نفرینهای باستانی و بحرانهای خانوادگی شیاطین متغیر است.
ساختار اپیزودیک در برابر پیوستگی
برخلاف بسیاری از سریالهای مدرن که شما را مجبور به دنبال کردن خط داستانی طولانی میکنند، Smiling Friends بازگشتی شکوهمند به فرمت اپیزودیک است. هر قسمت حدود ۱۱ دقیقه طول میکشد (فرمت Quarter-hour). این کوتاهی زمان، به سازندگان اجازه میدهد تا بدون نگرانی از پر کردن وقت، شوخیها را با رگباریترین حالت ممکن به سمت مخاطب شلیک کنند. در اینجا خبری از «آب بستن» به داستان نیست؛ هر فریم و هر دیالوگ هدفی دارد.
نگاهی به شخصیتهای اصلی
قدرت اصلی در سریال Smiling Friends، شیمی بینظیر بین شخصیتهای اصلی آن است. آنها تیپسازی شدهاند، اما به شکلی که دائماً شما را غافلگیر میکنند. بیایید نگاهی دقیقتر به اعضای این شرکت عجیب بیندازیم:
۱. پیم (Pim Pimling): خوشبینِ محکوم به شکست
پیم، موجود کوچک و صورتیرنگی است که نماد خوشبینی افراطی و گاهی سمی محسوب میشود. او با تمام وجود میخواهد باور کند که دنیا جای زیبایی است و هر مشکلی با یک لبخند و دوستی حل میشود. اما کمدی سریال دقیقاً زمانی شکل میگیرد که واقعیتِ خشن و تاریکِ جهان، توی صورت پیم سیلی میزند. او قلب تپنده سریال است، اما قلبی که مدام میشکند و دوباره میتپد. صداپیشگی مایکل کیوساک با آن لهجه خاص، معصومیتی کودکانه به پیم بخشیده که تضادش با محیط خشن اطراف، شاهکار است.
۲. چارلی (Charlie Dompler): صدای عقل در تیمارستان
چارلی (با صداپیشگی زک هادل)، قطب مخالف پیم است. او زرد رنگ، کمی چاق و به شدت واقعگرا (و شاید کمی بدبین) است. چارلی نماینده مخاطب در دنیای سریال است. وقتی اتفاقی دیوانهوار رخ میدهد، چارلی تنها کسی است که میگوید: «این دیگه چه کوفتیه؟». او کارش را انجام میدهد تا حقوق بگیرد، نه برای اینکه دنیا را نجات دهد. رابطه دینامیک بین پیم و چارلی، یادآور زوجهای کمدی کلاسیک است، اما در بستری مدرن و پوچگرایانه.
۳. آلن (Allan): عنصر غیرقابل پیشبینی
آلن، موجود قرمز رنگ و دراز، شاید عجیبترین عضو گروه باشد. او کم حرف میزند، اما وقتی حرف میزند یا عملی انجام میدهد، معمولاً همه چیز را به هم میریزد. او نماد آن همکار عجیبی است که هیچکس دقیقاً نمیداند چه وظیفهای دارد، اما همیشه آنجاست و کارهای عجیبی مثل شمردن گیره کاغذها را با وسواس انجام میدهد.
۴. گِلِپ (Glep): ستاره خاموش
گلپ، موجود سبز رنگ کوچک با آن کلاه معروفش، با زبانی صحبت میکند که هیچکس (جز کاراکترهای سریال) نمیفهمد. او نماد طنز پوچ (Absurd) است. با اینکه دیالوگهایش نامفهوم هستند، اما حرکات بدن و واکنشهایش او را به یکی از محبوبترین شخصیتهای اینترنت تبدیل کرده است.
۵. آقای رئیس (Mr. Boss): آنارشی در کت و شلوار
اگر پیم قلب سریال و چارلی مغز آن باشد، آقای رئیس قطعاً ناخودآگاهِ تاریک و غیرقابل پیشبینی این مجموعه است. طراحی بصری او تعریف دقیق Uncanny Valley است؛ با سری که بیش از حد بزرگ است، چین و چروکهایی که به طرز ناراحتکنندهای واقعی به نظر میرسند و حرکاتی تشنجی که انگار فریمهای انیمیشن را جا میاندازد.
او پارودی تمامعیار از سرمایهداران و مدیران است، اما با چاشنی جنون. آقای رئیس یک معمای متحرک است؛ ثروتمندی که مالک یکچهارم از جهنم است، قصههایی عجیب از دوران شیرخوارگیاش تعریف میکند و در عین حال، به طرز عجیبی نسبت به کارمندانش دلسوز و حامی است. او تجسم هرجومرج است؛ کسی که در یک لحظه میتواند با مهربانی یک جشن هالووین برگزار کند و در لحظه بعد با تفنگ به شکار موجودات ماورایی برود. صداپیشگی مارک ام. (Marc M.) با آن لحن لرزان و تغییرات ناگهانی تن صدا، به این شخصیت ابعادی ترسناک و در عین حال کمدی بخشیده است.
سبک بصری: ضیافتی از تکنیکهای متناقض
یکی از دلایلی که سریال Smiling Friends جذاب است، جسارت بصری آن است. اکثر انیمیشنهای تلویزیونی از یک “Style Guide” یا راهنمای سبک بصری ثابت پیروی میکنند تا هزینهها را کاهش دهند و یکپارچگی را حفظ کنند. اما Smiling Friends این قانون را پاره کرده و دور ریخته است.
تکنیک Mixed Media (رسانه ترکیبی)
در این سریال شما فقط با انیمیشن دو بعدی (2D) روبرو نیستید. سازندگان با بی پروایی تمام از تکنیکهای زیر استفاده میکنند:
انیمیشن سه بعدی (3D CGI): گاهی یک کاراکتر کاملاً سه بعدی با رندری عجیب وارد دنیای دو بعدی میشود.
استاپ موشن (Stop Motion): استفاده از عروسکهای خمیری که یادآور کارهای قدیمی و ترسناک است.
روتوسکوپی (Rotoscoping): انیمیشنسازی روی فیلم واقعی که حس واقعگرایی ناراحتکنندهای (Uncanny Valley) ایجاد میکند.
لایو اکشن (Live Action): بله، حتی بازیگران واقعی هم در این دنیای کارتونی حضور پیدا میکنند!
این ترکیب ناهمگون باعث میشود چشم مخاطب هرگز عادت نکند. شما هرگز نمیدانید که در صحنه بعد قرار است با چه سبک بصری روبرو شوید. این “تنش بصری” کاملاً در خدمت محتوای غیرقابل پیشبینی سریال است. طراحی پسزمینهها نیز ترکیبی از نقاشیهای دقیق و عکسهای دستکاری شده است که حسی از «واقعیت کثیف» را منتقل میکند.
طنز و فلسفه: خنده بر لبهی تاریکی
چرا باید به خودکشی یک کاراکتر، اعتیاد، یا قتل بخندیم؟ Smiling Friends در دستهبندی «کمدی سیاه» و «سوررئال» قرار میگیرد. اما تفاوت آن با آثاری مثل Family Guy در چیست؟
۱. واقعگرایی در دیالوگها
برخلاف موقعیتهای عجیب بصری، دیالوگهای کاراکترها بسیار واقعی و شبیه به مکالمات روزمره انسانهاست. آنها تپق میزنند، حرف یکدیگر را قطع میکنند و جملات ناتمام میگویند. این تضاد بین «دیالوگهای هایپر-رئال» و «دنیای هایپر-سوررئال»، امضای اصلی زک هادل است. شما احساس میکنید در حال گوش دادن به یک پادکست واقعی هستید که روی یک کارتون دیوانه سوار شده است.
۲. وحشت روانشناختی
سریال ابایی ندارد که ناگهان از یک کمدی به یک فیلم ترسناک تبدیل شود. طراحی برخی هیولاها و موقعیتها واقعاً دلهرهآور است. این تغییر لحن آنقدر سریع اتفاق میافتد که مخاطب دچار شوک میشود و این شوک، منجر به خنده عصبی میشود.
۳. نقد اجتماعی بدون شعارزدگی
در اپیزودی که پیم و چارلی به جنگل میروند، سریال نقدی تند به فرهنگ سلبریتیها و توهمات فانتزی دارد. یا در اپیزودی دیگر، کنسل کالچر و قضاوتهای اینترنتی را به سخره میگیرد. اما همه اینها بدون نصیحت کردن انجام میشود. سریال قضاوت نمیکند، فقط نشان میدهد و میگذرد.
۵ دلیل برای تماشای سریال Smiling Friends
اگر تا اینجا هنوز قانع نشدهاید، بیایید در این بخش از معرفی سریال Smiling Friends، دلایل تماشا را به صورت خلاصه مرور کنیم:
زمان کوتاه، لذت بیپایان: کل فصل اول را میتوانید در کمتر از ۲ ساعت تماشا کنید. این سریال برای زندگی پرمشغله امروزی عالی است.
خلاقیت بیمرز: هیچ قابی شبیه قاب قبلی نیست. اگر عاشق هنر و انیمیشن هستید، دیدن این تنوع تکنیکی برایتان کلاس درس است.
صداپیشگان مهمان افسانهای: حضور افرادی مثل فین ولفهارد (Finn Wolfhard)، مایک استوکلاسا (Mike Stoklasa) از کانال RedLetterMedia و دیگر ستارههای اینترنتی، جذابیت شنیداری کار را دوچندان کرده است.
میمهای بیپایان: این سریال معدن طلای میم است. اگر میخواهید در شبکههای اجتماعی بهروز باشید و ارجاعات دوستانتان را بفهمید، باید این سریال را دیده باشید.
درمان افسردگی با نمایش افسردگی: شاید عجیب باشد، اما دیدن تلاشهای پیم برای خوشحال کردن دیگران در یک دنیای سیاه، حسی از امیدواری عجیب به آدم میدهد.
بهترین اپیزودها برای شروع
اگرچه Smiling Friends یک سریال اپیزودیک است و میتوان از هر جایی تماشای آن را شروع کرد، اما برای درک کامل فلسفهی دیوانهوار زک هادل و مایکل کیوساک، انتخاب نقطه شروع بسیار حیاتی است. در نهایت اگر میخواهید برای امتحان کردن سریال چند اپیزود را ببینید، اپیزودهای زیر به شما توصیه میشود.
Desmond’s Big Day Out – فصل ۱، قسمت ۱
این اپیزود بهترین تست برای سنجش سلیقه شماست. اگر با دیدن سکانس افتتاحیه این قسمت ارتباط برقرار کردید، عاشق کل سریال خواهید شد. داستان دربارهی تلاش پیم و چارلی برای نشاندن لبخند بر لب دزموند است؛ مردی که آشکارا اسلحه به دست دارد و از زندگی بیزار است. اهمیت این اپیزود در تضاد وحشتناک میان «انیمیشن رنگارنگ کودکانه» و «مفهوم سنگین خودکشی» نهفته است. سازندگان در همین ۱۰ دقیقه ابتدایی، مانیفست خود را صادر میکنند: ما قرار نیست با شما شوخیهای بیخطر کنیم. حضور دزموند به عنوان یک کاراکتر با طراحی رئالتر در کنار پیم و چارلی کارتونی، تنش بصری فوقالعادهای ایجاد میکند که تا آخرین لحظه شما را بین خنده و دلهره معلق نگه میدارد.
Charlie Dies and Doesn’t Come Back – فصل ۱، قسمت ۸
فینال فصل اول، یک اودیسه حماسی و کمدی الهی مدرن است. وقتی چارلی بر اثر یک حادثه مضحک میمیرد و به جهنم میرود، ما با تصویری از دوزخ روبرو میشویم که شاید خلاقانهترین تصویرسازی در انیمیشنهای اخیر باشد: جهنمی که بیش از آنکه ترسناک باشد، سرد، بوروکراتیک و کسلکننده است. ملاقات با شیطان (که صداپیشگی و طراحیاش ترکیبی از وحشت و رقتانگیزی است) و تلاش چارلی برای معامله با او، اوج هنر نویسندگی سریال را نشان میدهد. این اپیزود ثابت میکند که Smiling Friends میتواند در عین حال که یک کمدی موقعیت است، یک درام فانتزی با جهانسازی دقیق هم باشد.
Gwimbly: Definitive Remastered Enhanced Version – فصل ۲، قسمت ۱
فصل دوم با این اپیزود طوفانی آغاز میشود که مستقیماً قلب گیمرها و نوستالژیبازها را هدف میگیرد. «گویمبلی» یک شخصیت بازی ویدیویی قدیمی (شبیه به کرش باندیکوت یا اسپایرو) است که حالا پیر، فراموششده و ورشکسته شده. این اپیزود نقدی کوبنده بر صنعت بازیسازی مدرن، استثمار شخصیتهای کلاسیک و طمع کمپانیهای بزرگ است. استفاده از سبک انیمیشن «لو-پلی» (Low-poly) سه بعدی برای کاراکتر گویمبلی در وسط دنیای دو بعدی سریال، یک نبوغ بصری تمامعیار است. این قسمت همزمان شما را میخنداند و دلتان را برای قهرمانان دوران کودکیتان به درد میآورد.
A Allan Adventure – فصل ۲، قسمت ۳
این اپیزود ثابت میکند که شخصیتهای فرعی پتانسیل تبدیل شدن به ستارههای اصلی را دارند. آلن، کارمند قرمز و بیحوصله شرکت، فقط برای خریدن چند گیره کاغذ فرستاده میشود، اما درگیر یک تعقیب و گریز هالیوودی، مبارزه با هیولاها و توطئههای زیرزمینی میشود. ریتم در این قسمت حیرتانگیز است؛ تدوین سریع و کاتهای ناگهانی، حس یک فیلم اکشن بلاکباستری را در ۱۰ دقیقه فشرده کرده است. «ماجراجویی آلن» نشان میدهد که سازندگان چگونه میتوانند از پیشپاافتادهترین ماموریتها (خرید گیره کاغذ)، حماسیترین داستانها را بیرون بکشند و در عین حال به بیتفاوتی کاراکتر اصلی وفادار بمانند.
نگاه منتقدان و استقبال جهانی
حالا که به معرفی سریال Smiling Friends پرداختهایم، بیایید نگاهی به آمار و ارقام بیندازیم. این سریال در وبسایت Rotten Tomatoes توانسته امتیاز فوقالعادهی نزدیک به ۱۰۰٪ را از منتقدان و مخاطبان دریافت کند. همچنین در IMDb با نمرهای بالای ۸.۵ (تا زمان نگارش این مقاله)، در کنار بزرگان انیمیشن قرار گرفته است.
منتقدان نشریاتی چون Vulture و Collider، این سریال را نفسی تازه در ادالت سوییم نامیدهاند و توانایی آن در ترکیب وحشت و کمدی را ستودهاند. موفقیت این سریال باعث شد که بلافاصله پس از پخش فصل سوم، برای فصلهای بعدی تمدید شود که نشان میدهد دوران حکمرانی یوتیوبرها بر تلویزیون تازه آغاز شده است.
جمعبندی
پاسخ کوتاه: بله، صد در صد. پاسخ بلند: Smiling Friends فقط یک کارتون نیست؛ یک تجربه است. تجربهای که به شما یادآوری میکند کمدی هنوز نمرده و هنوز میتوان مرزها را جابجا کرد. اگر دلتان برای دورانی تنگ شده که انیمیشنها جرات داشتند عجیب، زشت و در عین حال زیبا باشند، این سریال نامهای عاشقانه به شماست.
این انیمیشن برای همه نیست. اگر شوخیهای تند، تصاویر گروتسک و پوچگرایی شما را آزار میدهد، شاید بهتر باشد به سراغ گزینههای کلاسیکتر بروید. اما اگر حاضرید به دنیای جنونآمیز زک و مایکل اعتماد کنید، قول میدهم سفری خواهید داشت که تا مدتها فراموشش نمیکنید.
سوالات متداول
این سریال دارای ردهبندی TV-MA است و برای مخاطبان بزرگسال (۱۸+) ساخته شده است. محتوای آن شامل خشونت گرافیکی، زبان تند و مفاهیم بزرگسالانه است و اصلا برای کودکان مناسب نیست.
تاکنون ۳ فصل از این سریال به طور کامل منتشر شده و ساخت فصلهای بعدی نیز تایید شده است.
هر اپیزود حدود ۱۱ دقیقه است (فرمت یکچهارم ساعت)، که آن را برای تماشای سریع بسیار مناسب میکند.
این سریال از سبک «رسانه ترکیبی» یا Mixed Media استفاده میکند که شامل انیمیشن ۲ بعدی، ۳ بعدی، استاپ موشن و حتی لایو اکشن است.
از نظر تعلق به شبکه ادالت سوییم و ژانر علمی-تخیلی/کمدی شباهتهایی دارند، اما Smiling Friends تمرکز بیشتری روی طنز سوررئال، اینترنتی و وحشت دارد و ساختار آن کمتر متکی به دیالوگهای فلسفی طولانی است.
