3
مسجد رانگونی ها یا رنگونی ها در میان مساجد جنوب ایران یک اثر متمایز بوده و این تمایز حتی در عکسهای این مسجد هم قابل مشاهده است. این مسجد در آبادان از منحصر به فردترین آثار شهر است؛ چون با الهام از سبک معماری معاصر کشور هند و همینطور جنوب شرق آسیا آن را طراحی و اجرا کردهاند و به واسطه این تمایز، گردشگران فراوانی سالانه با خرید تور آبادان از این جاذبه تاریخی آبادان دیدن میکنند. جاذبهای که هنر و تاریخ و گذر زمان را در هم آمیخته و جلوهای متفاوت از معماری مساجد ایران را به رخ جهانیان کشیده است.
آدرس: استان خوزستان، شهر آبادان، ابتدای خیابان پزشک، مقابل انبار پخش داروی شرکت نفت.
مسجد رنگارنگ رنگونی ها
اگر بخواهیم در مورد گذشته مسجد رنگونیها با شما صحبت کنیم باید بگوییم که به واسطه حضور ۷۰ساله غیرایرانیان در کشور ما ایران از سال ۱۲۹۱ و تسلط آنها بر صنعت نفت کشورمان، شرکت نفت به طور موازی در کنار توسعه دادن صنعت خود، بخشی از توانایی و بودجهاش را برای توسعه، عمران و آبادانی شهرها اختصاص داد و به ساخت فضاهای گوناگونی مانند باشگاه، منازل مسکونی، ورزشگاه، خطوط راهآهن، جادهها، فروشگاههای بزرگ، پایانههای حملونقل و گاراژها اهتمام ورزید.
بخشی از این عملیات به واسطه برنامههای فرهنگی و اقتصادی کمپانی و برآورده کردن نیازهای رفاهی کارگران و پرسنل بود. اما این را نیز نمیتوان انکار کرد که یکی از اقدامات قابل توجه این مجموعه که ریشهای عمیق در نیازهای روحی کارکنانش داشت، احداث مساجد بود. مساجدی مانند مسجد نفت سفید، مسجد نمره یک و دیگر مساجد مشابه که همگی با همت کارمندان و پرسنل و با محوریت نیازهای روحی و روانی ساخته شدند.
مسجد رنگونیهای آبادان هم که در حوزه مناطق نفت خیز این شهر قرار دارد در دسته این مساجد است که به لحاظ معماری، تزیینات، استحکام واقعی بنا و نمای بسیار جذاب و هنرمندانه خود در حال حاضر به یکی از جاذبههای آبادان تبدیل شده است.
برطبق روایات مختلف این مسجد در سال ۱۳۰۰ در بخش جنوب غرب پالایشگاه آبادان در همسایگی اروند رود به دست معماران مسلمان برمهای و کارگران احداث شد.
بد نیست بدانید که بنای مسجد رنگونیها دقیقاً در تاریخ نهم فروردین ماه ۱۳۷۸ به عنوان یکی از پرجاذبهترین آثار ملی، در فهرست آثار ملی و تاریخی کشورمان هم به ثبت رسیده است.
بهترین فصل سفر به آبادان و بازدید از مسجد رنگونی ها
بهترین زمان برای سفر به آبادان و بازدید از جاذبههای آن مثل مسجد رنگونیها، فصلهای پاییز و زمستان است. در این دو فصل دمای هوا بسیار مطبوع و معتدل بوده و رطوبت جنوب اصلاً آزاردهنده نیست.
در ماههای آبان ماه و اسفند ماه شما به راحتی میتوانید در محوطه اطراف مسجد قدم زده و به تماشاگر شکوه معماری جنوب شرق آسیا و هندوستان در این بنا باشید. یک معماری دیدنی و تماشایی هندی میانماری که شما را مجذوب و مسحور خود میکند.
البته در فصل بهار به دلیل بالا بودن رطوبت و در فصل تابستان بهواسطه گرمای شدید، تجربه تماشای جاذبههای آبادان برای شما کمی دشوار است. به همین دلیل اگر دوست دارید واقعاً آزادانه و با فراغ بال از جاذبههای دیدنی آبادان مانند مسجد رنگونیها دیدن کرده و لذت ببرید؛ ما به شما توصیه میکنیم نیمه سرد سال را انتخاب کنید.
تاریخچه جالب توجه مسجد رنگونی ها
گفتیم که معماران و طراحان مسجد رنگونیهای آبادان همگی از کشور برمه یا میانمار کنونی بودند و دین آنها اسلام بود. همین ویژگی سبب شد که شرکت نفت تصمیم بگیرد تا برای پرسنل مسلمان خود به فکر تأسیس مسجد یا عبادتگاه باشد. مکانی مناسب برای انجام فرایض دینی در اراضی که کاملاً متعلق به شرکت نفت است تا پرسنل و کارمندان مسلمان به راحتی فرایض دینی خود را انجام دهند.
بعد از انجام هماهنگیها و مذاکرات، شرکت نفت با اقدام احداث این مسجد موافقت کرده و این پروژه با تلاش شبانه روزی تمامی پرسنل و کارگران و همکاری تمامی نیروهای این شرکت در سالهای ۱۲۹۹ تا ۱۳۰۰ به اتمام رسید.
مسجد رنگونیها، هم یک فضای عبادی و هم یک میراث با ارزش مذهبی و فرهنگی است که نماد وحدت، همدلی و همبستگی پرسنل مختلف شرکت نفت از سرتاسر جهان محسوب میشود. حالا امروزه این مسجد همچنان مکانی مناسب برای برگزار کردن مراسمهای مذهبی و فریضه نماز بوده و در کنار آن، یک جاذبه دیدنی گردشگری هم بهحساب میآید که گردشگران و مسافران زیادی سالانه برای بازدید از آن عازم آبادان میشوند.
یک اثر معماری بسیار خاص و منحصر به فرد از گذشتگان که نشان دهنده تنوع فرهنگی و تاریخ غنی در شهر آبادان است.
مسجد رنگونی ها و جاذبههای گردشگری آن
شاید پیش خود تصور کنید که مسجد رنگونیها هم یک مسجد مانند سایر مساجد دیگر کشورمان است. اما به شما خواهیم گفت که این مسجد جاذبههایی دارد که کمتر کسی به آنها توجه میکند و اگر آنها را ببیند، عاشق تک تک جزئیات این جاذبهها خواهد شد.
معماری کمتر دیده شده و متفاوت
در این مسجد شما با یک معماری باشکوه و خیره کننده روبرو هستید که در جزئیات خلاصه شده است. با تماشای گوشه به گوشه این مسجد اگر اهل دیدن، تفکر و البته معماری باشید؛ متوجه خواهید شد که مسجد رنگونیها تأثیرات عمیقی از هنر شرقی را در خود بازتاب کرده است. این مسجد از نمونههای منحصر به فرد در معماری اسلامی محسوب میشود که نشان دهنده هنر جنوب شرق آسیا و هندوستان است.
مکانی برای انجام تعاملات اجتماعی و فرهنگی
مسجد زیبا و رنگارنگ رنگونیها حالا یکی از مراکز اجتماعی و مذهبی بسیار مهم در آبادان است. پایگاهی مهم برای تجمع مسلمانان بوده و مراسمهای اجتماعی، فرهنگی و مذهبی مردم منطقه در آن برگزار میشود. مسجدی که نقش بسیار مهم و اساسی در تقویت کردن پیوندهای مهم فرهنگی و اجتماعی مردمان و همینطور مهاجران داشته و حالا هم به یک مرکز اصلی برای تعاملات اجتماعی و فرهنگی در این شهر تبدیل شده است.
مهاجرت تاریخی سازندگان مسجد رنگونی ها
مهاجرانی که پرسنل و کارگران شرکت نفت در آن دوران بودند، شاید هیچگاه تصور هم نمیکردند که بهواسطه یک مهاجرت ساده با هدف کار و اشتغال، باعث ساخت یک بنای تاریخی فراموش نشدنی شوند. مسجد رنگونیها در اصل یک فرصت ایدهآل است تا افرادی که عاشق فرهنگ و هنر هستند؛ شاهد ماجراهای جذابی باشند که مهاجرت کارگران و پرسنل شرکت نفت سبب به وجود آمدن آنها شدهاند. مسجد رنگونی در اصل یک شاهد گویا و کاملاً زنده از حضور موفق این مهاجران است و نشان دهنده تأثیرات متعددی است که این افراد از خود بر جای گذاشتهاند.
بنایی که به خوبی نشان میدهد چطور بومیان یک منطقه با مهاجران تعامل کردند تا تاریخ شهر و دیار خود را با هم رقم بزنند.
معماری و جزئیات مسجد رنگونیها
واقعیت این است که این مسجد به نوبه خود یک شاهکار اساسی در معماری سنتی و مذهبی به حساب میآید که نشان دهنده تأثیرات بسیار با ارزش و مهم از معماری جنوب شرق آسیا و همینطور معماری کشور هند است. هنری که جلوه بصری خاصی به این بنا بخشیده و جزئیات در سرتاسر آن غوغا میکند تا شما به وضوح بتوانید همنشینی دوستانه و مسالمتآمیز سبکهای متنوع هنری و فرهنگها را دوشادوش هم در این بنا شاهد باشید.
باشکوه مانند گنبدها و منارههای مسجد رنگونیهای آبادان
اولین بخش از زیباییهای این مسجد که به آن میپردازیم منارهها و گنبدهای مخروطی شکل آن است که نماد برجسته این مسجد به حساب میآیند. تمامی این عناصر، پوشیده شده از جزئیات بوده و همگی هنر دست افراد هنرمندی است که در حرفه و کار خود تبحر خاصی داشتهاند.
ظرافت بهکار رفته در بخش گنبدها، یادآور الوهیت و معنویت آسمان و اهمیت آن در بناهای مذهبی است. ضمن اینکه این گنبد نیلی رنگ در ترکیب با منارهها، که ارتفاع چشمگیر و با شکوهی دارند؛ خالق مجموعهای است که نمادی از پایداری همیشگی معنویت بوده و ایستادگی را به بیننده القا میکنند. به عبارتی بازدید از مسجد رنگونیها یک دستاورد خارقالعاده محسوب میشود برای آنان که به دنبال تجربه توامان هنر و معماری، تاریخ معنویت و فرهنگ در کنار یکدیگر هستند.
تماشایی مثل معماری جنوب شرق آسیا و هندوستان
معماری در تمام جهان شکوه، عظمت و ظرافت خود را دارد؛ خصوصاً معماری بناهای مذهبی مانند کلیساها و مساجد که در نوع خود بینظیر و مثالزدنی هستند. اما واقعیت این است که برخی از سبکهای رایج معماری مانند معماری جنوب شرق آسیا و یا هندوستان، بهواسطه وجود جزئیاتی عجیب و دیدنی در کنار رنگهایی کمتر استفاده شده در بناهای تاریخی و مذهبی، بیننده را به تماشای نادیدنیهایی دعوت میکنند که در نوع خود بینظیر و بیهمتا است.
واقعیت این است که منارههای مخروطی و گنبدهای ساخته شده در این سبک معماری، از ویژگیهای مثالزدنی آنها به حساب میآیند که نقطه عطفی هستند از هنر و معماری منطقه که در مقابل چشم جهانیان به نمایش درآمده است. به کار بردن تزیینات و نقوش گیاهی در کنار جزئیات هندسی که همگی با ظرافت و دقت بسیار بالایی اجرا شدهاند، در ترکیب با رنگهای شاد و زنده، معماری این مناطق را به اثری جذاب و نامیرا تبدیل میکند که البته تمامی این نادیدنیها و جاذبهها در مسجد رنگونیها قابل رویت است.
تزیینات در فضای داخل و خارج مسجد
هرچه گفتیم برای این بود که به تزیینات و جزئیات مسجد رنگونیها برسیم. واقعیت غیرقابل انکار این است که تمامی نقش برجستهها و تزیینات موجود در این بنا، ریشه در الگوهای بودایی و هندو دارند. الگوهایی کاملاً هنری که ترکیبی از نقشهای گیاهی و هندسی بوده و به دست هنرمندان مسلمان با معماری اسلامی ترکیب شدهاند.
این اثر خلق شده در مسجد رنگونیها فضایی فوق العاده الهام آرامشدهنده و الهام بخش را برای بازدید کنندگان و خصوصاً نمازگزاران ایجاد کرده که آنان را به وجد در میآورد. در هر گوشه از این مسجد از ورودی تا دیوارها و سقف، شما شاهد و ناظر روایتی خلاقانه از هنر و معماری جنوب شرق آسیا و هندوستان هستید.
مسجد رنگونی ها برای شما که عاشق جزئیاتید!
اماکن مذهبی مثل کلیساها، مساجد، کنیسهها و هر جایی که شما را به خداوند بزرگ و پروردگار عالمیان گره میزند، نقطهای جالب توجه و دیدنی است. خصوصاً اینکه اگر از گذشته باقی مانده باشند و هیچ شباهتی به معماری مدرن و دوران معاصر ما هم نداشته باشند. در هر حال اگر روزی با خرید بلیط هواپیما و رزرو هتل به آبادان سفر کردید یک روز را یا یک نصف روز را به حضور در مسجد رنگونی ها و بازدید از این بنای شگفتانگیز تاریخی اختصاص دهید. شک نکنید که این بازدید یکی از هیجانانگیزترین لحظات سفر شما به آبادان خواهد بود.
