مرجان فاطمی | فیلم «پیر پسر» به کارگردانی اکتای براهنی با عبور از سد فیلم «دایناسور» درحال حاضر عنوان پرفروش‌ترین فیلم سینمای ایران را در سال 1404 به نام خود ثبت کرده است. هنوز نمی‌توانیم مطمئن باشیم تا پایان سال همین جایگاه را حفظ می‌کند یا فیلم دیگری این عنوان را به دست خواهد آورد اما آنچه مسلم است حضور یک فیلم اجتماعی در جایگاه پرفروش‌ترین فیلم سال، تا همین حالا هم اتفاق بسیار مهمی است. از سال 1364 تا 1404 یعنی در این بازه چهل ساله، فقط ده فیلم اجتماعی توانسته‌اند در جایگاه پرفروش‌ترین فیلم سال تکیه بزنند. یعنی 30 سال عنوان پرفروش‌ترین یا در اختیار کمدی‌ها بوده است یا فیلم‌های تاریخی و دفاع مقدسی.
به گزارش فیلم‌نیوز، «پیرپسر» با یک میلیون و 687 هزار مخاطب و فروش 151 میلیارد و 700 میلیون تومانی، رکورددار فروش سینمای ایران در سال 1404 شده است. به این بهانه نگاهی داریم به فیلم‌های اجتماعی که در چهل سال اخیر عنوان پرفروش‌ترین فیلم‌ها را در یک سال به خود اختصاص داده‌اند.
شنای پروانه | محمد کارت | 1399
محمد کارت در اولین فیلمش «شنای پروانه» روی مسائل و مشکلات زندگی در حاشیه شهر تهران دست گذاشت. فیلم درباره گنده‌لات‌های جنوب شهری بود. او به دنبال یک قتل ناموسی، شخصیت اصلی فیلمش را به محلات جنوب شهر می‌برد و از فساد و اعتیاد و خشونت زندگی در این بافت شهری پرده برمی‌داشت. «شنای پرونه» فیلمنامه دقیق و حساب‌شده‌ای داشت و به‌طور کلی اثری خوش‌ساخت بود. یکی از مهمترین برگ برنده‌های فیلم، بازی جواد عزتی بود. او در نقش حجت، برادر یک زورگیر خلافکار ایفای نقش می‌کرد؛ برادری که همسرش را به دلیل پخش شدن عکسش در استخر به قتل می‌رساند و به زندان می‌افتاد. حجت با اینکه می‌دانست برادرش تقصیرکار بود اما برای گرفتن رضایت برای برادرش قیصروار وارد میدان می‌شد تا راز انتشار عکس را بفهمد. درست است که «شنای پروانه» اثر قابل‌قبولی بود اما باید این مسئله را در نظر گرفته که در شرایطی اکران شد که سینماها به خاطر شیوع کرونا مدام تعطیل می‌شدند. «شنای پروانه» در سال 1399، فقط 200هزار تماشاچی داشت و با فروش 3 میلیارد تومانی اول شد. بعد از این فیلم «خوب، بد، جلف2: ارتش سری» قرار داشت که یک میلیارد و 600 میلیون فروش به ثبت رسانده بود.
فروشنده | اصغر فرهادی | 1395
فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی بعد از موفقیت در جشنواره‌های بین‌المللی سال 1395 در ایران اکران شد. همه منتظر بودند فیلمی که دنیا را تحت تاثیر قرار داده ببینند و از همان ابتدا تقاضا برای تماشای آن بالا بود. به‌طوری که از اولین روز اکران، مخاطبان از ساعت 6 صبح برای تماشای فیلم به سینماها رفتند. فرهادی در فروشنده، مسئله تجاوز به حریم را در دنیای مدرن مورد توجه قرار داد و اثری خلق کرد که هم پرتعلیق بود و هم احساسات مخاطبان را تحت تاثیر قرار داد. شهاب حسینی و ترانه علیدوستی بازیگران اصلی فیلم «فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی بودند. رفتار این دو شخصیت در «فروشنده» به تدریج در طول مسیر فیلم تغییر می‌کرد و این فروپاشی روحی در ظاهر هردو آنها کاملا نمایان می‌شد. این فیلم جایزه بهترین فیلمنامه و نقش اول مرد را از جشنواره کن گرفت و عنوان بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را در اسکار 2017 به دست آورد. «فروشنده» در سال 1395، 16 میلیارد فروخت و 2 میلیارد و 200 میلیون مخاطب داشت. فیلم دوم جدول، «من سالوادر نیستم» منوچهر هادی بود که 15 میلیارد فروش کرد و بعد از آن «سلام بمبئی» و«50 کیلو آلبالو» با فروش 14 میلیارد تومانی قرار گرفتند. «ابد و یک روز» سعید روستایی هم در آن سال فروشی 11 میلیارد تومانی داشت.
آکواریوم | ایرج قادری | 1384
فیلم «آکواریوم» به کارگردانی ایرج قادری در سال 1384 با استقبال زیادی روبه‌رو شد. بخش مهمی از عوامل موفقیت فیلم به بازی امین حیایی و مهناز افشار برمی‌گشت؛ بازیگرانی که آن زمان در مرکز توجه‌ها قرار داشتند. ضمن اینکه به‌طور کلی فیلم‌های ایرج قادری در جلب مخاطب موفق بودند و اینبار هم وجود صحنه های اکشن بسیار موثر بود. «آکواریم» در سال 1384 یک میلیون و 200 هزار مخاطب داشت و با متوسط بلیت 650 تومانی موفق شد 890 میلیون تومان بفروشد. آن زمان رقیب پروپاقرص «آکواریم»، فیلم «شارلاتان» آرش معیریان بود. این فیلم با 870 میلیون تومان فروش با فاصله کمی از «آکواریم» در جایگاه دوم ایستاد. دو فیلم «شاخه گلی برای عروس» و «مجردها» هم در آن سال در جدول فروش سوم و چهارم بودند.
شوکران | بهروز افخمی | 1379
سال 1379 سه فیلم اجتماعی «شوکران»، «دست‌های آلوده» و «شور عشق» نبض سینمای ایران را در دست داشتند و سه فیلم پرفروش سال معرفی شدند. از این جهت می‌توان این سال را یکی از نمونه‌های منحصربفرد به حساب آورد. بهرو افخمی در «شوکران» روی سوژه‌ای دست گذاشت که تا پیش از آن صحبت درباره آن چندان باب نبود. زنی پرستار و دارای جایگاه اجتماعی والا از مردهای اطرافش مدام زخم می‌خورد و نهایتا پس از اینکه از سوی مردی که صیغه‌اش شده بود و همچنین از سوی پدرش طرد می‌شد دست به خودسوزی می‌زد. این سوژه اجتماعی با واکنش‌های بسیار زیادی همراه شد. بازی قدرتمند هدیه تهرانی و فریبرز عرب‌نیا جزو نکات بسیار مهم این فیلم بود. «شوکران» در سال 1379، 2 میلیون و 700 هزار مخاطب داشت و با متوسط قیمت بلیت 300 تومانی، موفق شد 774 میلیون تومان بفروشد. در همان سال «دست‌های آلوده» سیروس مقدم، با 2 میلیون و 500 هزار مخاطب، دومین فیلم پرفروش سال شد و 700 میلیون فروخت. «شور عشق» هم با فروش 520 میلیون تومانی سوم شد.
قرمز | فریدون جیرانی | 1378
فیلم «قرمز» فریدون جیرانی یکی از مهمترین پدیده‌های سینمای اجتماعی است. این فیلم در سال 1378 موفق شد 3 میلیون ایرانی را به سینماها بیاورد. با متوسط قیمت بلیت 250 تومانی، حدود 800 میلیون فروش کرد و در جایگاه نخست جدول فروش سالانه سینماها نشست. «قرمز» دست روی یک معضل اجتماعی گذاشته بود و از این مسئله صبحت می‌کرد که مشکلات روانی بسیاری از افراد ریشه در گذشته آنها دارد و با وجود این مشکلات، حتی در بالاترین جایگاه اجتماعی هم نمی‌توان احساس لذت داشت. داستان با تمرکز روی زنی روایت می‌شد که به خاطر بیماری جنون همسرش مدام آسیب می‌دید و حتی تا لبه مرگ پیش می‌رفت. بازی درخشان هدیه تهرانی و محمدرضا فروتن بسیار مورد توجه قرار گرفت. «قرمز» همزمان با «دوزن» تهمینه میلانی اکران شد و تم تقریبا مشترکی داشتند. نکته مهم اینکه «دوزن» هم در آن سال 3 میلیون مخاطب را به سینماها جذب کرد و با اختلاف 20 میلیون تومانی، در جایگاه دوم فروش سالانه قرار گرفت. «طوطیا» در آن سال با 500 میلیون فروش، سوم شد.
خواهران غریب | کیومرث پوراحمد | 1375
زنده‌یاد کیومرث پوراحمد در فیلم «خواهران غریب» روی سوژه‌ای به نسبت تکراری دست گذاشت اما به قدری در جلب توجه مخاطبان موفق بود که توانست 3 میلیون و 200 هزار مخاطب را به سینماها بیاورد. دو بازیگر کودک، خسرو شکیبایی و افسانه بایگان در کنار پروین‌دخت یزدانیان فضای گرم و صمیمی ایجاد کردند و موسیقی هم به عنوان مکمل، توانست به کمک جذابیت بیشتر اثر بیاید. در سال 1375 با قیمت بلیت 110 تومانی، این فیلم 370 میلیون تومان فروخت و جایگاه اول پرفروش‌ترین فیلم سال را به خود اختصاص داد. «گروگان» به کارگردانی اصغر هاشمی با بازی جمشید هاشم‌پور، با یک میلیون و 600 هزار مخاطب و فروش 150 میلیون تومانی دومین فیلم جدول شد و «تجارت» مسعود کیمیایی هم با فروش 137 میلیون تومانی سوم شد.
افعی | محمدرضا اعلامی | 1372
«افعی» به کارگردانی محمدرضا اعلامی پرفروش‌ترین فیلم سال 1372 بود. در آن زمان فیلم‌های اکشن جایگاه ویژه‌ای داشتند و جمشید هاشم‌پور هم در آن سال‌ها به عنوان سوپراستار سینمای اکشن به حساب می‌آمد. طبیعتا حضور او روی پوستر سینماها تضمین کننده فروش بالای فیلم‌ها بود. بخصوص اینکه در «افعی» با چهره‌ای جدید و شخصیتی متفاوت ظاهر شد که این مسئله هم به جذابیت فیلم افزود. «افعی» سال 1372، 4 میلیون و 500 هزار نفر را روانه سینماها کرد با متوسط قیمت بلیت 45 تومانی، حدود 200 میلیون تومان فروخت. فیلم «قافله» به کارگردانی مجید جوانمرد باز هم با بازی جمشید هاشم‌پور در آن سال با فروش 105 میلیونی، دومین فیلم پرفروش سال شناخته شد. سومین فیلم پرفروش سال 1372، «از کرخه تا راین» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا بود. این فیلم فروش 104 میلیونی را به ثبت رساند.
عروس | بهروز افخمی | 1370
«عروس» بهروز افخمی هنوز هم جزو آثار اجتماعی مهم سینمای ایران دسته بندی می‌شود. این فیلم سال 1370 درحالی روی پرده رفت که تعجب مخاطبان را برانگیخت. در سال‌های پس از انقلاب، محدودیت‌های زیادی برای نمایش تصویر زنان در سینما وجود داشت و بهروز افخمی بار دیگر یک عروس واقعی پیش روی آنها قرار داد. این فیلم با بازی نیکی کریمی و ابوالفضل پورعرب به اثری شاخص در سینمای ایران تبدیل شد. این دو بازیگر بعد از «عروس» به شهرت بسیار زیادی رسیدند و به عنوان ستاره در مرکز توجه‌ها قرار گرفتند. «عروس» در سال 1370 4 میلیون و 420 هزار مخاطب داشت که در دوره خودش کم‌نظیر بود. این فیلم با بلیت 25 تومانی، 115 میلیون تومان فروخت. «سفر جادویی» به کارگردانی ابوالحسن داوودی، دومین فیلم پرروش آن سال بود. با 2 میلیون و 500 هزار مخاطب، 63 میلیون تومان فروش کرد. «در آرزوی ازدواج» با 53 میلیون فروش، سومین فیلم پرفروش سال 1370 بود.
اجاره‌نشین‌ها | داریوش مهرجویی | 1366
«اجاره‌نشین‌ها» یکی از مهمترین فیلم‌های کارنامه داریوش مهرجویی است. فیلمی پربازیگر که روی محور آسیب‌های اجتماعی و معضلات شهری زندگی در تهران دهه شصت بنا شده بود. این فیلم به خاطر حضور بازیگران مطرح و همچنین سوژه انتقادی و ساختار قدرتمندش بسیار مورد توجه قرار گرفت. در سال 1366 «اجاره‌نشین‌ها» با 3 میلیون مخاطب، 34 میلیون تومان فروش کرد و عنوان پرفروش‌ترین فیلم سال را گرفت. البته در آن سال فیلم سینمایی «بگذار زندگی کنم» به کارگردانی شاپور قریب، 3 میلیون و 300 هزار مخاطب داشت و پرمخاطب‌ترین فیلم سال نام گرفت اما فروش آن به دلایلی از «اجاره‌نشین‌ها» کمتر بود و 29 میلیون تومان فروش برای آن به ثبت رسید. این فیلم در جایگاه دوم جدول فروش سال نشست. فیلم «گذرگاه» در آن سال سومین فیلم پرفروش سال بود.
گمشده | مهدی صباغ‌زاده | 1365
«گمشده» به کارگردانی مهدی صباغ‌زاده با بازی فرامرز قریبیان و افسانه بایگانه، در سال 1365 پرفروش‌ترین فیلم سال نام گرفت. سوژه اجتماعی این فیلم به همراه حضور این دو ستاره دهه شصت، عامل اصلی پرفروش شدن آن بود. «گمشده» 2 میلیون 270 هزار مخاطب داشت و با متوسط قیمت بلیت 8 تومانی، 20 میلیون تومان فروش به ثبت رساند. فیلم «بایکوت» به کارگردانی محسن مخملباف، با 2 میلیون و 188 هزار مخاطب و فروش 19 میلیون و 700 هزار تومانی، دومین فیلم پرفروش سال 1365 نام گرفت. در آن سال «عقاب‌ها» کماکان روی پرده سینماها بود و با فروش 19 میلیون تومانی، عنوان سومین فیلم پرفروش سال را به خود اختصاص داد.
