از سال 1399 تا 1404، یعنی در بازه زمانی پنج ساله، سینماها سه بار درگیر بحران بزرگی شدند که فروششان را تحت تاثیر قرار داد. بحران اصلی، شیوع کرونا بود که علاوه بر تعطیلی طولانی مدت سینماها طی دو دوره، از تعداد مخاطبان هم به شدت کاسته شود. سال 1399 و نیمی از 1400، سینماها عملا مخاطبانشان را از دست دادند و ترمیم مجدد این وضعیت زمان زیادی برد. هنوز یک سال از بهبود وضعیت نسبی سینماها به واسطه کرونا نگذشته بود که بار دیگر در اواخر شهریور 1401 بحران مهم دیگری، اوضاع سینماها را بهم ریخت. در جریان اتفاقات نیمه دوم این سال مخاطبان سینماها به شدت ریزش پیدا کنند. تا بهبود نسبی مجدد و آشتی مخاطبان با سینما نیم‌سالی زمان صرف شد. حالا در موقعیتی قرار داریم که بار دیگر سینماها به واسطه جنگ تحمیلی دوازده روزه، با بحرانی جدی روبه‌رو شده‌اند؛ بحرانی که حتی پس از آتش‌بس هم ادامه پیدا کرده و باید دید بعد از تعطیلات سوگواری دهه اول محرم به چه صورت ادامه پیدا خواهد کرد.
به گزارش فیلم‌نیوز، بحران‌های اجتماعی در هر دوره‌ای تاثیر مستقیم روی فروش سینماها دارند. در این گزارش مروری داریم بر سه بحران مهمی که سینماهای ایران در پنج سال اخیر تجربه کرده‌اند.
کرونا | 1399 تا آبان 1400
«دینامیت» در اوج دوران کرونا روی پرده رفت تا باعث جذب مخاطبان به سالن‌ها شود.
دوران کرونا بدون شک سخت‌ترین بحران را پیش روی سینمای ایران گذاشت و رکودی دو ساله را رقم زد. سال 1399 سالن‌های سینما خالی از تماشاگر شدند و نیمه اول سال 1400 هم سینماها رونق خاصی نداشت. اسفند سال 1398 بود که شیوع کرونا در کشور مورد تایید قرار گرفت و به همین دلیل هم سینماها پس از چند روز به خاطر قرنطینه تعطیل شدند. نوروز 99 عملا خبری از اکران فیلم در سینماها نبود. بسیاری از فیلم‌ها به اکران آنلاین روی آوردند و حتی طرح اتوسینما هم به صورت محدود کلید خورد. تیرماه 1399 سازمان سینمایی خبر داد که سینماها با قوانین جدید و 50 درصد ظرفیت بازگشایی خواهند شد. آن زمان بود که سینماها پس از 4 ماه تعطیلی دوباره فعالیتشان را از سر گرفتند. اما مشکل با باز شدن سینماها هم حل نشد. کرونا کماکان در اوج بود و مردم تمایلی به رفتن به سینماها نداشتند. 4 تیرماه «شنای پروانه» به کارگردانی محمد کارت اکران شد و در تمام مدتی که روی پرده بود بیشتر از 200 هزار نفر برای تماشای آن به سینماها نرفتند. از شهریور ماه فیلم‌های دیگری مثل «آقای سانسور»، «بی‌حسی موضعی»، «آبادان یازده 60»، «روزهای نارنجی» و … هم روی پرده رفتند اما تعداد مخاطبان هریک از آنها بیشتر از صدهزار نفر نشد. کل مخاطبان سال 99، 600 هزار نفر بود. وضعیت در ابتدای سال 1400 بحرانی‌تر هم شد. با قرمز شدن شیوع کرونا، از 8 فروردین مجددا سینماها تعطیل شدند و رابطه مخاطبان با سینما قطع شد. با شروع واکسیناسیون عمومی و اکران فیلم کمدی «دینامیت» در ابتدای تیرماه، انتظار می‌رفت سینماها بار دیگر به جریان بیفتند اما عملا چنین اتفاقی نیفتاد و واکسیناسیون به سرعت نتوانست بر ترس مردم از محیط‌های عمومی غلبه کند. کل تابستان تعداد بسیار کمی مخاطب به سینماها رفتند. تا اینکه بالاخره با فروکش کردن کرونا، از آبان 1400 با اکران فیلم «قهرمان» اصغر فرهادی، مخاطبان بار دیگر با احتیاط روانه سینماها شدند. بعد از آن با اکران «گشت 3»، «بی‌همه‌چیز» و «آتابای» در پاییز 1400 وضعیت رفته رفته به حالت نرمال بازگشت. به‌طوری که در نیمه اول سال 1400، یک میلیون نفر به سینماها رفتند و در نیمه دوم، تعداد مخاطبان به 6 میلیون نفر رسید.
وقایع سال 1401 | پاییز و زمستان 1401
فیلم «چپ راست» در دوره اعتراضات سال 1401 از محاق توقیف درآمد و اکران شد.
اعتراضات در پاییز و زمستان ۱۴۰۱، باعث شد بسیاری از مردم از حضور در مکان‌های عمومی از جمله سینماها خودداری کنند و بعد از آن هم روحیه حضور در سینماها را نداشته باشند. این مسئله به طور مستقیم بر تعداد تماشاگران و فروش فیلم‌ها تأثیر گذاشت. به‌طوری که در مقایسه با پاییز 1400 که کماکان ترس از کرونا وجود داشت، فروش سینما 12 میلیارد تومان کاهش داشته و میزان مخاطبان هم یک میلیون نفر کم شد. در این شرایط بسیاری از کارگردان‌ها تمایلی به اکران فیلم‌هایشان نداشتند. فیلم‌های «بخارست»، «ملاقات خصوصی» و «چپ‌راست» هم که در فصل پاییز و زمستان اکران شدند نتوانستند آنطور که باید موفقیتی در سینما رقم بزنند. البته در این بین رکوردهایی هم در میزان فروش به ثبت رسید اما درکل اتفاق‌های شهریور و پاییز 1401 تاثیر زیادی روی فروش گذاشتند. جشنواره فجر هم در سال 1401 جزو کم‌رونق‌ترین جشنواره‌ها بود و به‌طور کلی از عبارت «قهر مردم با سینما» استفاده می‌شد. اوضاع تازه در ابتدای سال 1402 با شروع اکران نوروزی اندکی متعادل شد. به طور کلی در نیمه اول سال 1401 8 میلیون نفر به سینماها رفتند و این تعداد در نیمه دوم سال به حدود 5 میلیارد نفر رسید.
جنگ تحمیلی 12 روزه | خرداد و تیر 1404
جنگ تحمیلی موجب شد تا فروش «پیر پسر» به شدت افت کند.
جنگ تحمیلی دوازده روزه ایران و رژیم صهیونیستی، روی اکثر مشاغل تاثیر بسیار زیادی داشت و فروش سینمای ایران را هم تحت‌تاثیر قرار داد. جدای از وحشت عمومی و سفرهای متعدد، از 23 تا 31 خرداد، اکران فیلم‌های کمدی متوقف شد و علاوه بر آن، تعداد کمی از سینماها در این شرایط فعالیت می‌کردند. از روز 23 خرداد که جنگ آغاز شد تا روز 4 تیر، یعنی یک روز پس از اعلام آتش‌بس، در کل ایران فقط 200هزار نفر روانه سینماها شدند. از این تعداد سهم شهر تهران از این تعداد مخاطب، 40 هزار نفر بوده است که البته نیمی از آنها در روز آتش‌بس مصادف با 3 تیر و روز بعد از آن به سینماها رفتند. از روز اول تیر قیمت بلیت سینماها نیم‌بها شد و تا 6 تیر هم ادامه پیدا کرد. از 12 تیر مجددا سینماها به خاطر تاسوعا و عاشورا تعطیل شدند و این تعطیلی 5 روزه، در ادامه بحران جنگ، بار دیگر تعداد مخاطبان سینماها را کاهش داد. به‌طور کلی از 23 خرداد تا 18 تیر، کمتر از 600 هزار نفر روانه سینماها شده‌اند. این درحالی است که میزان مخاطبان در همین بازه زمانی در سال 1403 ، 2 میلیون و 700 هزار نفر بوده است. باید دید از هفته آینده وضعیت فروش و استقبال از سینماها چه خواهد شد.
