``
logo logo

موضوع وبلاگ، اخبار و مجله نسل بعدی برای شما برای شروع به اشتراک گذاری داستان های خود از امروز!

تاریخ

راز تابلوی چهره‌نگار ناصرالدین شاه افشا شد/ دو اثر تاریخی از یک عکس‌

avatar
Author

نویسنده


  • 2024-12-13

در میان آثار خیره‌کننده نمایشگاه «چشم در چشم» موزه هنرهای معاصر که تا پایان آذرماه نمایش عمومی دارد، یکی از چهره‌نگاری‌ها داستانی منحصر به فرد و جذاب‌تر از دیگران دارد؛ لطافت رنگ‌ها و جزئیات دلنشین آن، در کنار داستان‌های جالب غیر واقعی و غیرمستندی که به آن نسبت داده می‌شود، این چهره‌نگاری را به یک معما تبدیل کرده که همگان را به سمت خود می‌کشاند.

داستانی متفاوت از پرتره ناصرالدین‌شاه

چهره‌نگاری کمال‌الملک از ناصرالدین‌شاه، که با شایعاتی همچون گلوله‌خوردن اثر پس از ترور شاه همراه شده و ‌سپس اثر مرمت شده، در روزهای اخیر مورد بحث و توجه قرار گرفته است. با این حال، کارشناسان پژوهشگر هنر دوره قاجار این شایعات را رد کردند و داستان دقیق‌تری از این اثر روایت می‌کنند.

براساس اسناد و شواهد به ویژه کتاب پرتره‌های سلطنتی قاجار، این پرتره به امضای کمال‌الملک دو نسخه است؛ یکی در لندن و دیگری در موزه هنرهای معاصر نگهداری می‌شود. نکته جالب‌تر این است که این چهره‌نگاری بر اساس یک عکس خلق شده است.

بازگشت به عکاسی؛ راز پشت پرتره

یکی از ویژگی‌های بارز این اثر، خلق آن بر اساس یک عکس است؛ عکس موردنظر که کمال الملک از روی آن چهره‌نگاری کرده، شاه با لباس نظامی و کمربند ویژه‌ای ایستاده و پس‌زمینه‌ای ساده دارد. این شباهت در هر دو نسخه نقاشی به‌وضوح دیده می‌شود. نکته جالب دیگر، استفاده از جواهرات واقعی در تصویر است که امروزه در موزه جواهرات بانک مرکزی نگهداری می‌شوند. نشان «شیر و خورشید» روی کلاه شاه، تأییدی بر هویت ایرانی این اثر است.

نقاش اثر کیست؟

در کوچه‌های آرام و خاکی کاشان، نسیمی از هنر وزید که سرنوشت نقاشی ایران را تغییر داد. محمد غفاری، که بعدها به کمال‌الملک شهرت یافت، از کودکی با قلم‌موی کوچک و قلبی بزرگ، دنیایی از احساس را بر بوم می‌نشاند.

کمال‌الملک در جوانی با استعداد شگرفش به دربار ناصرالدین‌شاه راه یافت و به‌سرعت عنوان نقاش‌باشی شاه را به دست آورد. او در کاخ گلستان، آثاری همچون پرتره اعتضادالسلطنه و دیگر چهره‌نگاری‌های درباری و نقاشی مشهور تالار آیینه راخلق کرد که ستایش همگان را برانگیخت. اما این هنرمند آزاد اندیش، دربار را تنها محل نقاشی‌های تشریفاتی نمی‌خواست.

پس از ترور ناصرالدین‌شاه، دل‌زدگی از محیط تجملی و محدود دربار، او را به اروپا کشاند. در سفر به پاریس و رم، با آثار بزرگانی چون رامبراند و ورمیر آشنا شد و شیفته واقع‌گرایی آنان گشت. او آموخت که هنر باید فراتر از زرق‌وبرق دربار، بازتاب‌دهنده حقیقت زندگی باشد.

کمال‌الملک پس از بازگشت، کمتر برای اشراف نقاشی کرد و بیشتر به تربیت نسل جدید هنرمندان ایرانی پرداخت. او مدرسه صنایع مستظرفه را بنیان نهاد و هنر را از انحصار دربار خارج کرد. تابلوهایی چون «تالار آیینه» و «حوضخانه»، نشان‌دهنده عمق نگاه او به زندگی و واقعیت بودند. در این آثار، بازی نور و سایه و توجه به جزئیات، مخاطب را به دنیای واقعی اما شاعرانه می‌برد.

کمال‌الملک با خلق بیش از ۱۷۰ اثر، از جمله شاهکارهایی مانند «تالار آیینه» و «حوضخانه»، سبکی منحصر به فرد از واقع‌گرایی را در هنر ایران بنیان گذاشت. او زندگی را با جزئیات و صداقت به تصویر کشید و هنر را به ابزاری برای بیان حقیقت تبدیل کرد.

کمال‌الملک، که در سال‌های پایانی عمر در کنار آرامگاه عطار نیشابوری سکونت گزید، در سکوت و آرامش، هنر خود را به تکامل رساند. مرگ او پایان نبود؛ بلکه آغاز جاودانگی بود. پرتره‌های او از شاهان قاجار، نقاشی‌هایی از زندگی روزمره و شاهکارهایی چون تالار آیینه، همچنان زنده‌اند و از هنرمندی سخن می‌گویند که هنر را از حصار قدرت آزاد کرد و به دل زندگی آورد.

تصویر شاهانه 

پرتره‌نگاری در دوران قاجار، به‌ویژه در زمان ناصرالدین‌شاه، مرحله‌ای نوین از هنر تصویری ایران را رقم زد. این دوره شاهد تغییراتی بنیادین در نگاه هنری بود؛ جایی که عکاسی به‌عنوان ابزاری نوظهور، سلطه‌ای انکارناپذیر بر هنر نقاشی یافت. یکی از برجسته‌ترین هنرمندان این دوران، کمال‌الملک، با آفرینش پرتره‌هایی که فراتر از بازنمایی صرف چهره بودند، نقش مهمی در تثبیت واقع‌گرایی در نقاشی ایرانی ایفا کرد. به طورکلی این آثار نه‌تنها بازتاب‌دهنده‌ی ویژگی‌های شخصی و روانشناختی شاه، بلکه نشان‌دهنده تحولات مهم در هنر چهره‌نگاری دوران ناصری است.

یکی از شاخص‌ترین آثار کمال الملک، پرتره‌ای از ناصرالدین‌شاه است که اکنون در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران نگهداری می‌شود.

کمال‌الملک در این اثر، به‌جای تأکید بر شکوه آرمانی شاهانه که در آثار هنرمندان پیشین دیده می‌شد، شاه را در میانسالی و با نگاهی متفکرانه به تصویر کشیده است.

تحولی در پرتره‌نگاری قاجار

در دوران پیش از ناصرالدین‌شاه، نقاشی‌های سلطنتی بیشتر بر نمایش آرمانی شاهان تمرکز داشتند.

پرتره‌های فتحعلی‌شاه نمونه‌ای بارز از این سبک هستند که چهره‌ای خیالی و آراسته از شاه ارائه می‌دادند. اما با ورود عکاسی به ایران در دوره ناصری، نگاه هنری تغییر کرد. واقع‌گرایی جایگزین آرمان‌گرایی شد و هنرمندان، همچون کمال‌الملک، تلاش کردند نقاشی‌های خود را با استانداردهای عکاسی هم‌سو کنند. 

پرتره ناصرالدین‌شاه به‌خوبی این تحول را نشان می‌دهد. جزئیات دقیق لباس، نشان‌های نظامی و جواهرات، همه بازتاب‌دهنده واقعیت‌های آن دوران‌اند. به‌طور مثال، جقه شاه و کمربند نظامی با دقتی بی‌نظیر ترسیم شده‌اند. با این حال، ویژگی‌ای که این اثر را فراتر از یک بازنمایی صرف قرار می‌دهد، توانایی کمال‌الملک در نمایش جنبه‌های روانشناختی شخصیت شاه است. 

شاه در این پرتره، دیگر آن فرمانروای مقتدر و دور از دسترس نیست. چهره او، شخصیتی انسانی‌تر و حتی متفکر را بازتاب می‌دهد؛ گویی نقاش خواسته است احساسات و دغدغه‌های پنهان شاه را به تصویر بکشد.

دو نسخه از یک شاهکار

طبق شواهد تاریخی ، کمال‌الملک بسیاری از آثار خود را در دو نسخه خلق می‌کرد: یکی برای دربار و دیگری برای هدیه یا نمایش در خارج از کشور. این پرتره نیز از این قاعده مستثنی نیست. براساس استناد به کتاب «جولین رابی» ترجمه علیرضا بهارلو و کیانوش معتقدی، نسخه‌ای از این اثر در موزه هنرهای معاصر تهران نگهداری می‌شود و نسخه دیگر در یک مجموعه خصوصی در لندن؛ که در نمایشگاهی در سال۱۹۹۹به نمایش گذاشته شد. هر دو اثر با تاریخ ۱۳۰۷ قمری امضا شده‌اند و دارای ترکیب‌بندی و رنگ‌آمیزی مشابهی هستند.

مسیر پرتره به موزه هنرهای معاصر

بیشترین آثار مربوط به دوره ناصری حکمتا باید در کاخ گلستان باشد؛ اما این اثر چگونه به  گنجینه موزه هنرهای معاصر رسید و پس از انقلاب هم اکنون به همراه دیگر چهره نگارهای مطرح جهان به نمایش گذاشته شده است؟ این اثر، نخستین‌بار در سال ۱۳۵۶ و در جریان افتتاح موزه هنرهای معاصر تهران به نمایش درآمد.

گفته می‌شود این اثر در همان نمایشگاه، به مجموعه موزه افزوده شده است. حضور این نقاشی در گنجینه موزه، فرصتی استثنایی برای مشاهده تحولات تصویری هنر ایران از دوران قاجار تا مدرنیسم فراهم کرده است. 

علاوه بر ارزش هنری، این پرتره به‌عنوان سندی تاریخی نیز حائز اهمیت است. نوع لباس و تزئینات شاه، نشانه‌هایی از نظامی‌گری و تأثیرپذیری ایران از فرهنگ اروپایی را آشکار می‌کند. این جزئیات، نه‌تنها شرایط اجتماعی و سیاسی آن زمان را منعکس می‌کنند، بلکه نمایانگر درک هنری کمال‌الملک از واقع‌گرایی و اهمیت جزئیات‌ هستند.

منبع خبر


ثبت دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای الزامی علامت گذاری شده اند *

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نظرات (0)

  • Eric Jones - 2024-12-17 18:27:11
    Hello Coolmagazine Owner, My name is Eric and I just came across your website at Coolmagazine... Looks great… but now what? By that I mean, when someone like me finds your website – either through Search or just bouncing around – what happens next? Do you get a lot of leads from your site, or at least enough to make you happy? Honestly, most business websites fall a bit short when it comes to generating paying customers. Studies show that 70% of a site’s visitors disappear and are gone forever after just a moment. Here’s an idea… How about making it really EASY for every visitor who shows up to get a personal phone call from you as soon as they hit your site… You can – Web Visitors Into Leads is a software widget that works on your site, ready to capture any visitor’s Name, Email address, and Phone Number. It signals you as soon as they let you know they’re interested – so that you can talk to that lead while they’re literally looking over your site. https://resultleadgeneration.com to try out a Live Demo with Web Visitors Into Leads now to see exactly how it works. You’ll be amazed—the difference between contacting someone within 5 minutes versus a half-hour or more later could increase your results 100-fold. It gets even better… once you’ve captured their phone number, with our new SMS Text With Lead feature, you can automatically start a text (SMS) conversation. That way, even if you don’t close a deal right away, you can follow up with text messages for new offers, content links, even just how you doing? notes to build a relationship. Pretty sweet – AND effective. https://resultleadgeneration.com to discover what Web Visitors Into Leads can do for your business. You could be converting up to 100X more leads today! Eric PS: Web Visitors Into Leads offers a complimentary 14-day trial – and it even includes International Long Distance Calling. You have customers waiting to talk with you right now… don’t keep them waiting. https://resultleadgeneration.com to try Web Visitors Into Leads now. We are committed to protecting your privacy and providing a safe & high-quality online experience for our visitors. We understand that you care about how the information you provide to us is used and shared. We have developed a Privacy Policy to inform you of our policies about the collection, use, and disclosure of information we receive from users of our website. We operate the Website. Our Privacy Policy, along with our Terms & Conditions, governs your use of this site. By using the website, or by accepting the Terms of Use (via opt-in, checkbox, pop-up, or clicking an email link confirming the same), you agree to be bound by our Terms & Conditions and our Privacy Policy. If you have provided any voluntarily given information, you may review and make changes to it via instructions found on the Website. To manage your receipt of marketing and non-transactional communications, you may Want to receive fewer emails, or none whatsoever? Update your email preferences. Emails related to orders are provided automatically – customers are not able to opt out of these. We will try to address any requests related to the management of personal information in a timely manner. However, it may not always be possible to fully remove or modify information in our databases if we have a valid reason to keep it for certain timeframes. If you have any questions, simply see our website to view our official policies. Our primary goal is to help you with lead generation. These emails are meant to give you advice on that topic, or to promote products that will help you have the kind of business films are written about. If you'd like to Want to receive fewer emails, or none whatsoever? Update your email preferences by visiting https://resultleadgeneration.com/unsubscribe.aspx?d=coolmagazine.ir
  • Lucinda Meier - 2024-12-14 07:15:00
    Hello Coolmagazine Owner, This is Lucinda and for just a second, imagine this: - Someone does a search and ends up at Coolmagazine. - They hang out for a moment to check it out. I’m interested… but… maybe… - And then they click the back button and check out the other search results instead. - Bottom line – you got an eyeball, but nothing else. - They’re gone. This isn’t really your fault – it happens a lot – studies show 7 out of 10 visitors to any site leave without leaving a trace. But you can fix that. Web Visitors Into Leads is a software that operates on your site, ready to capture any visitor’s Name, Email address, and Phone Number. You will know instantly they’re interested and you can call them directly to chat with them - literally while they’re still on the internet looking at your site. Please see this URL to test a Live Demo with Web Visitors Into Leads now to see exactly how it works and even give it a try… it could be huge for your business: https://turboleadgeneration.com Time is of the essence when it comes to connecting with leads – the difference between contacting someone within 5 minutes compared to 30 minutes later can be significant. Moreover, now that you’ve got that phone number, with our new SMS Text With Lead feature, you can instantly start a text (SMS) conversation immediately… which is so effective, because connecting with someone within the first 5 minutes is 100 times more efficient than waiting 30 minutes or more later. The new text messaging feature lets you follow up frequently with new offers, content links, even just follow-up notes to develop a relationship. Everything I’ve just described is very easy to implement, cost-effective, and beneficial. Please see this URL to discover what Web Visitors Into Leads can do for your business, possibly converting up to 100X more visitors into leads today: https://turboleadgeneration.com Lucinda PS: Web Visitors Into Leads offers a free 14-day trial – and it even includes International Long Distance Calling. You have clients waiting to speak with you right now… don’t keep them waiting. Please see this URL to try Web Visitors Into Leads now: https://turboleadgeneration.com Just a brief message - the names and email address used here, Lucinda and Meier, are placeholders and not real contact information. We value transparency and wanted to make sure you are aware. If you wish to get in touch with the person behind this message, please visit our site, and we’ll connect you with the right individual. ================================================== We are strongly committed to protecting your privacy and providing a safe & high-quality online experience for our visitors. We understand that you care about how the information you provide to us is used and shared. We have developed a Privacy Policy to inform you of our policies about the collection, use, and disclosure of information we receive from users of our website. We operate the website. Our Privacy Policy, along with our Terms & Conditions, governs your use of this site. By using the website, or by accepting the Terms of Use (via opt-in, checkbox, pop-up, or clicking an email link confirming the same), you agree to be bound by our Terms & Conditions and our Privacy Policy. If you have provided any voluntarily given information, you may review and make changes to it via instructions found on the website. To manage your receipt of marketing and non-transactional communications, you may Want to receive less emails, or none whatsoever? Update your email preferences. Emails related to orders are provided automatically – customers are not able to opt out of these. We will try to address any requests related to the management of personal information in a timely manner. However, it may not always be possible to fully remove or modify information in our databases if we have a valid reason to keep it for certain timeframes. If you have any questions, simply see our site to view our official policies. Our primary goal is to help you with lead generation. These emails are intended to give you useful guidance on that topic, or to highlight solutions that will help you achieve success. If you'd like to Want to receive less emails, or none whatsoever? Update your email preferences by clicking here. https://turboleadgeneration.com/unsubscribe.aspx?d=coolmagazine.ir
  • Gemma Covington - 2024-12-14 03:31:03
    Hi there, We run a TikTok growth service, where we can increase your follower count safely and practically. - Guaranteed: We guarantee to gain you 700-1500 new followers each month. - Real, human followers who follow because they are interested in your profile/videos. - Safe: All actions are done without using any automated tasks / bots. Our price is just $60 (USD) per month and we can start immediately. If you are interested then we can discuss further. Kind Regards, Gemma

اشتراک گذاری