منظومه شمسی زیبا و در عین حال بی‌رحم است. فراتر از سیاراتی که می‌توانیم بازدید از آن‌ها را تصور کنیم، مناطقی با شرایط بسیار نامساعد در این منظومه وجود دارند که درک ما از بقا، مهندسی و اکتشاف را به چالش می‌کشند. از سطوح شعله‌ور و طوفان‌های سهمگین گرفته تا صخره‌های غول‌پیکر و شکاف‌های یخی، هر یک از این مکان‌ها خطر خاصی برای انسان‌ها دارند. در مقاله امروز به معرفی ترسناک‌ترین نقاط منظومه شمسی خواهیم پرداخت که شگفتی محیط آن‌ها فراتر از درک روزمره ما است.
۷- صخره ورونا روپس در میراندا
میراندا، قمر کوچک اورانوس، ویژگی بسیار عجیبی دارد که نمی‌توان آن را با بیشتر شگفتی‌های زمین مقایسه کرد. ورونا روپس (Verona Rupes)، صخره‌ای که ارتفاع آن حداکثر ۲۰ کیلومتر تخمین زده می‌شود، بلندترین صخره شناخته‌شده در منظومه شمسی است. در محیط کم‌جاذبه میراندا، سقوط کردن از روی این صخره چند دقیقه طول می‌کشد و با سرعت حدود ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت به پایان خواهد رسید. سطح این صخره ترک‌خورده و ناهموار است، به‌طوری که ماموریت اکتشافی کاوشگران روی آن ممکن است به سقوط آزاد منتهی شود.
۶- آتشفشان‌های مرگبار آیو
آیو (Io)، قمر سیاره مشتری، بدون شک فعال‌ترین زیرساخت زمینی را دارد. این قمر دارای بیش از ۴۰۰ آتشفشان فعال، جریان‌های گدازه‌ای به طول صدها کیلومتر و سطحی پوشیده از گوگرد و دی‌اکسید گوگرد است. از آنجایی که آیو در اعماق مگنتوسفر (مغناطیس‌سپهر) مشتری در حال گردش است، در معرض کمربندهای تشعشعی قوی که مملوء از یون‌های سنگین و ذرات پر انرژی هستند، قرار دارد. یک انسان یا وسیله الکترونیکی حساس می‌تواند در عرض چند ساعت مقدار کشنده‌ای از این مواد را دریافت کند. فواره‌های گدازه‌ای آیو به ارتفاع صدها کیلومتر پرتاب می‌شوند؛ همچنین سطح این قمر به‌طور مداوم شکافته شده و تجدید می‌شود، بنابراین هیچ مکان امنی روی آن وجود ندارد. آیو را می‌توان یک جهنم آتشفشانی در کوره‌ای پر از تشعشات توصیف کرد.
۵- شکاف انکه در حلقه‌های زحل
حلقه‌های زحل به همان اندازه که جذاب به نظر می‌رسند، مرگبار هستند. شکاف انکه (Encke)، باریکه‌ای به عرض ۳۲۵ کیلومتر است که توسط قمر کوچک پان از حلقه A این سیاره ایجاد شده. در این شکاف، ذرات یخ و سنگ با سرعت ده‌ها کیلومتر بر ساعت در مدار خود می‌چرخند و موج‌های گرانشی ایجاد شده توسط پان از میان اجرام موجود در حلقه مذکور عبور می‌کنند. اگر یک فضاپیما وارد این شکاف شود، با منطقه‌ای از ذرات پرسرعت و برخورد کننده، ساختارهای موج‌دار دینامیکی و ضربات غیرقابل پیش‌بینی مواجه خواهد شد. شکاف انکه بیش از آنکه یک سطح فضایی باشد، منطقه‌ای خطرناک و متشکل از اجرام در حال حرکت است که می‌توان آن را به یک میدان تیراندازی کیهانی تشبیه کرد.
۴- نوارهای ببری انسلادوس
چهار شکاف موازی به نام “نوارهای ببری” در نزدیکی قطب جنوب اِنسلادوس (Enceladus)، قمر یخی زحل، وجود دارند که از آن‌ها فواره‌هایی از بخار آب، یخ و ترکیبات آلی به واسطه گرمای داخلی خارج می‌شود. عرض این شکاف‌های باریک تنها چند کیلومتر است و طولشان به صدها کیلومتر می‌رسد؛ آن‌ها در مقایسه با پوسته یخی زیرشان به‌طرز شگفت‌آوری گرم هستند. این ویژگی ناحیه نوارهای ببری در انسلادوس را از نظر هندسی شکننده و پویا می‌کند. هر فرودگر یا کاوشگری که وارد محیط این قمر می‌شود، باید با فواره‌های یخ که به فضا پرتاب می‌شوند، تغییرات سریع در پوسته زمین، گرانش بسیار پایین و محیطی برودتی مقابله کند. درواقع، این منطقه تله‌ای مرگبار در منظومه شمسی به حساب می‌آید.
۳- منطقه کوهستانی زهره
در نزدیکی خط استوای سیاره زهره، منطقه‌ای کوهستانی به نام آفرودیت ترا (Aphrodite Terra) قرار دارد که به اندازه نیمی از مساحت آفریقا است و شامل دره‌های عمیق، قله‌ها و جریان‌های گدازه‌ای می‌شود. سطح زیرین این منطقه تحت تاثیر شرایط نامساعد سیاره زهره قرار دارد. از این شرایط می‌توان به فشاری حدود ۹۰ برابر بیشتر از زمین، دمای سطحی تقریبا ۴۶۰ درجه سانتی‌گراد یا بیشتر (به‌طوری که حتی سرب مذاب نیز می‌تواند در آن محو شود) و جوی متشکل از کربن دی‌اکسید فشرده و ابرهای اسید سولفوریک اشاره کرد. افزون‌بر این‌ها، آفرودیت ترا از نظر زمین‌شناسی مشکلات مختلفی دارد. شیب‌های کوهستانی، دشت‌های گدازه‌ای متزلزل و جو فرساینده، این منطقه را به مقصدی فوق‌العاده خطرناک برای انسان تبدیل می‌کنند.
۲- لکه‌های بزرگ مشتری و نپتون
لکه سرخ مشتری و لکه سیاه نپتون که اندازه بزرگی دارند، دو نمونه از خطرناک‌ترین پدیده‌های جوی در منظومه شمسی هستند. مورد اول که در حدود ۲۲ درجه جنوبی خط استوای مشتری قرار دارد، یک طوفان بزرگ واچرخندی است که سرعت بادهای آن به ۴۳۲ کیلومتر بر ساعت (۲۶۸ مایل در ساعت) می‌رسد و اندازه‌اش از زمین بزرگ‌تر است. از سوی دیگر، در لکه سیاه بزرگ نپتون که تقریبا به اندازه زمین است، بادهایی با سرعت حدود ۲۱۰۰ کیلومتر بر ساعت ثبت شده‌اند که سریع‌ترین بادهای شناخته‌شده در منظومه شمسی هستند. هر کاوشگر یا فضاپیمایی که در یکی از این نقاط گرفتار شود، با نیروهای جوی غیرقابل پیش‌بینی مواجه و به احتمال زیاد نابود می‌شود.
۱- خط جداکننده روز و شب در عطارد
در سیاره عطارد، خط جداکننده روز و شب که به آن «مرز نابودگر» (Terminator Line) می‌گویند، تنها یک منطقه نیمه‌روشن نیست. این خط مرز بین گرما و سرمای شدید این سیاره است. دمای قسمتی از عطارد که رو به خورشید است، می‌تواند تا ۴۳۰ درجه سانتی‌گراد (۸۰۶ درجه فارنهایت) یا بیشتر افزایش یابد، در حالی که در آن سوی سایه مرز، دما به ۱۸۰- درجه سانتی‌گراد (۲۹۰- درجه فارنهایت) کاهش می‌یابد. اگر یک کاوشگر در این ناحیه باریک گرفتار شود، با شوک حرارتی، فرسودگی سریع مواد و محیطی تقریبا بدون هوا مواجه خواهد شد. اگزوسفر (برون‌سپهر) نازک عطارد تقریبا هیچ محافظتی در برابر تشعشعات خورشیدی فراهم نمی‌کند. بنابراین، این مرز نیمه‌روشن برای انسان‌ها خطرناک است.
دسترسی انسان به سایر نقاط خطرناک در فضا
لیست مکان‌های خطرناک در منظومه شمسی طولانی و جالب است. لیست ارائه شده در این مقاله به سختی می‌تواند بخشی از خطرات منظومه شمسی را نشان دهد. علاوه‌بر این هفت مکان، نقاطی وجود دارند که احتمالا حتی در آینده‌ای قابل پیش‌بینی نمی‌توانیم به آن‌ها دست یابیم. از این نقاط می‌توان به جو بسیار متراکم و فشارهای خردکننده در اعماق داخلی مشتری یا سطوح برخی از سیاره‌های فراخورشیدی که در فاصله‌ای نزدیک‌تر از عطارد به دور ستاره منظومه شمسی می‌چرخند، اشاره کرد. با گسترش دسترسی‌مان به منظومه شمسی، باید به خاطر داشته باشیم که زیبایی و خطر اغلب همراه یکدیگر هستند. افزون‌بر کنجکاوی، احترام به شرایط بی‌رحمی که در انتظار ما هستند، برای اکتشاف لازم است.
