امروز بزرگ‌ترین تخم پرنده‌ای که می‌توانیم به آن دسترسی داشته باشیم، مربوط به شترمرغ است. سنگین‌ترین نمونه ثبت‌شده از تخم این پرنده وزنی برابر با ۲.۵۹ کیلوگرم داشت که تقریباً هم‌وزن یک گربه خانگی کوچک است.
با توجه به اینکه شترمرغ‌ها بزرگ‌ترین پرندگان زنده جهان هستند، چنین ابعادی چندان دور از انتظار نیست و تخم‌هایی در ابعاد توپ فوتبال تولید می‌کنند. اما اگر به تاریخ حیات جانوران نگاه کنیم، تخم شترمرغ چندان شگفت‌انگیز به‌نظر نمی‌رسد، چرا که در گذشته پرندگان منقرض‌شده تخم‌هایی به‌مراتب عظیم‌تر می‌گذاشتند.
حدود ۱۰۰۰ سال پیش، پرنده‌ای غول‌پیکر با قدی نزدیک به ۳ متر در جزیره ماداگاسکار پرسه می‌زد و بزرگ‌ترین تخم‌هایی را که جهان تاکنون دیده، بر جای می‌گذاشت. این‌ها با نام پرندگان فیل شناخته می‌شدند که گونه‌ای از آن‌ها در سرده مولرورنیس قرار داشت و دو گونه دیگر به جنس ایپیورنیس تعلق داشتند.
دانشمندان بر این باورند که گونه ایپیورنیس ماکسیموس احتمالاً بزرگ‌ترین پرنده‌ای بوده که تاکنون روی زمین زیسته است. این گونه وزنی نزدیک به ۱۰۰۰ کیلوگرم داشته و رکورد دیگری نیز در اختیار دارد: خروج از درون بزرگ‌ترین تخم شناخته‌شده در میان تمامی جانوران.
از بزرگ‌ترین تا کوچک‌ترین تخم‌ها می‌توان چنین ردیفی را مشاهده کرد: پرنده فیل، موآ، شترمرغ، قو بی‌صدا، پرستوی دریایی معمولی، مرغ خانگی، جغد کوچک و تاج‌طلایی. تاج‌طلایی چندان جای نگرانی ندارد، زیرا همان‌طور که رقابت اسپرم‌ها نشان داده است، اندازه همیشه تعیین‌کننده همه‌چیز نیست.
تخم پرندگان فیل حدود ۱۵۰ برابر بزرگ‌تر از تخم یک مرغ معمولی بوده است. این تخم‌ها چنان بزرگ بودند که موزه علوم بوفالو در میان مجموعه خود یکی از آن‌ها را یافت که به اشتباه برچسب خورده بود، زیرا در ابتدا هیچ‌کس باور نمی‌کرد چنین نمونه‌ای واقعی باشد.
در جایگاه دوم، تخم یک خزنده دریایی مربوط به دوره دایناسورها قرار دارد که خود دایناسور نبود. گروهی از دانشمندان در قاره جنوبگان تخم عظیمی را کشف کردند که متعلق به خزنده دریایی‌ای شبیه موسازور بود. این تخم که قدمتی حدود ۶۶ میلیون ساله دارد، به اندازه یک توپ فوتبال بوده و نخستین فسیل شناخته‌شده تخم نرم‌پوسته در قاره جنوبگان به شمار می‌رود.
این فسیل که بیش از ۲۸ در ۱۸ سانتی‌متر ابعاد داشت، در نگاه نخست همانند سنگی بیضی شکل به‌نظر می‌رسید و پژوهشگران آن را صرفاً با عنوان شیء نامعلوم یا The Thing معرفی کردند. کالبدشکافی آن نشان داد بخش اعظم تخم از غشای نرم تشکیل شده و تنها لایه‌ای بسیار نازک پوسته سخت اطراف آن را پوشانده است.
لوکاس لژاندر، پژوهشگر پسادکتری در مدرسه علوم زمین‌شناسی جکسون در دانشگاه تگزاس آستین، توضیح داد که این تخم متعلق به جانوری به اندازه یک دایناسور بزرگ است، اما هیچ شباهتی به تخم‌های دایناسورها ندارد و بیشترین قرابت را با تخم مارها و مارمولک‌ها نشان می‌دهد، با این تفاوت که با گونه‌ای بسیار عظیم‌الجثه از این جانوران سروکار داریم. پیش‌تر باور بر این بود که خزندگان دریایی غول‌آسا در دوره کرتاسه تخم‌گذار نیستند، اما کشف این تخم چرمی‌مانند چنین دیدگاهی را به چالش کشید.
پرنده بی‌پرواز دیگری به نام بیبی‌یلونگ سیننسیس نیز جایگاه ویژه‌ای در بحث تخم‌های بزرگ دارد. این دایناسور پرنده‌مانند حدود ۹۰ میلیون سال پیش زندگی می‌کرد و تخم‌هایی ۴ برابر بزرگ‌تر از تخم شترمرغ‌های امروزی می‌گذاشت. قطر این تخم‌ها تقریباً ۴۵ سانتی‌متر و وزن آن‌ها حدود ۵ کیلوگرم بوده است؛ ابعادی شگفت‌انگیز برای تولد، هرچند در برابر پرندگان فیل چندان خارق‌العاده به حساب نمی‌آید. با این وجود، پرندگان کیوی امروزی نیز وظیفه دشواری دارند، زیرا تخم‌هایشان تا ۲۰ درصد از وزن بدنشان را شامل می‌شود.
نکته جالب توجه آن است که کیوی‌ها نزدیک‌ترین خویشاوندان زنده پرندگان فیل به شمار می‌روند و این چرخه تکاملی، لحظه‌ای کامل و نمادین از تاریخچه شگفت‌انگیز تخم‌های عظیم را به نمایش می‌گذارد.
