رشد مجدد دندانها، مفهومی که تا همین چند سال پیش بیشتر به داستانهای علمیتخیلی شباهت داشت، اکنون در آستانه تبدیل شدن به واقعیت علمی قرار گرفته است. با پیشرفتهای چشمگیر در حوزه زیستفناوری، پژوهشگران ژاپنی موفق شدهاند دارویی آزمایشی توسعه دهند که میتواند دندانهای از دسترفته را بازسازی کند. این دستاورد نهتنها امید تازهای برای مبتلایان به کمبود مادرزادی دندان ایجاد کرده، بلکه میتواند آینده درمانهای دندانپزشکی را بهطور کامل دگرگون سازد.
بدن انسان بالغ بهطور متوسط شامل ۲۰۶ استخوان است که ترکیبی سختشده از کلسیم، مواد معدنی و کلاژن که ساختار زیستی بدن را شکل میدهد و امکان حرکت روزمره را فراهم میسازد. اگرچه اغلب به آنها توجه نمیکنیم، اما استخوانها مقاومت بالایی داشته و در صورت شکستگی، توانایی قابلتوجهی در بازسازی خود دارند. اما دندانها استخوان نیستند. با وجود اینکه از مواد مشابهی ساخته شدهاند، بهواسطهی لایه محافظ مینای خود، سختترین بخش بدن انسان محسوب شده اما فاقد توانایی حیاتی برای ترمیم و رشد مجددند.
با این حال، ممکن است این وضعیت همیشه ادامه نداشته باشد، زیرا پژوهشگران ژاپنی در حال پیشبرد یک داروی آزمایشیاند که نوید رشد مجدد دندانهای انسان را میدهد. آزمایشهای انسانی این دارو از سپتامبر ۲۰۲۴ (شهریور ۱۴۰۳) آغاز شده است. اگرچه تاکنون درمانی دائمی برای این مشکل وجود نداشته، اما انتظار مردم برای رشد دندان بسیار بالاست. این پیشرفت حاصل سالها تحقیق پیرامون پادتن خاصی به نام USAG-1 است که رشد دندانها را در موشها و راسوها مهار میکند.
در سال ۲۰۲۱ دانشمندان دانشگاه Kyoto نوعی آنتیبادی مونوکلونال کشف کردند که تعامل بین USAG-1 و مولکولهایی به نام پروتئینهای مورفوژنتیک استخوانی یا BMP را مختل میکرد. یکی از اعضای این گروه میگوید:
میدانستیم که مهار USAG-1 به رشد دندان کمک میکند. چیزی که نمیدانستیم این بود که آیا این اقدام بهتنهایی کافی خواهد بود یا نه. راسوها حیواناتی هستند که مانند انسانها دارای الگوی دندانی دو مرحلهای هستند.
اکنون دانشمندان قرار است بررسی کنند که شباهتها تا چه حداند، زیرا انسانها نیز تحت آزمایش مشابهی قرار گرفتند. این مطالعه که به مدت ۱۱ ماه ادامه و بر روی ۳۰ مرد بین سنین ۳۰ تا ۶۴ سال انجام میشود که هر یک از آنها حداقل یک دندان را از دست دادهاند. دارو بهصورت تزریق وریدی تجویز شده تا اثربخشی و ایمنی آن اثبات شود، و خوشبختانه در مطالعات حیوانی پیشین هیچگونه عوارض جانبی گزارش نشده است.
اگر همهچیز طبق برنامه پیش برود، این درمان برای کودکان بین ۲ تا ۷ سال که حداقل چهار دندان را از دست دادهاند با هدف نهایی عرضه داروی رشد مجدد دندان ارائه خواهد شد. اگرچه این درمانها در حال حاضر بر بیماران مبتلا به کمبود مادرزادی دندان تمرکز دارند، اما امید است که این درمان در آینده برای همه افرادی که دندانی را از دست دادهاند قابل استفاده باشد.