دانشمندان آمریکایی تابستان امسال با روشی نوین و آزمایشی در خلیج مِین می‌خواهند ظرفیت اقیانوس را برای جذب کربن افزایش داده و با تغییرات اقلیمی مقابله کنند.
به گزارش تکراتو و به نقل از arstechnica، اواخر تابستان امسال، یک مارپیچ درخشان به رنگ صورتی مایل به قرمز در بخش ویلسون باسینِ خلیج مِین، حدود ۶۴ کیلومتری شمال‌شرقی کیپ کاد، شکل خواهد گرفت.
دانشمندان مؤسسه اقیانوس‌شناسی وودز هول، یک رنگ ردیاب غیرسمی را پشت کشتی تحقیقاتی خود رها خواهند کرد تا لکه‌ای موقت به عرض حدود یک کیلومتر ایجاد شود؛ لکه‌ای که آن‌قدر روشن است که می‌تواند توجه کشتی‌های عبوری و حتی ماهواره‌ها را جلب کند.
در ادامه، پژوهشگران حرکت این لکه را دنبال می‌کنند تا آزمایشی کنترل‌شده و تأییدشده از سوی دولت را ارزیابی کنند. هدف این آزمایش، بررسی امکان مهندسی اقیانوس برای جذب بیشتر کربن و در نتیجه کمک به مقابله با بحران اقلیمی است.
با توجه به تلاش جهان برای حفظ گرمایش زمین زیر ۱.۵ درجه سانتی‌گراد – هدف توافق پاریس برای جلوگیری از بدترین پیامدهای تغییرات اقلیمی – کارشناسان می‌گویند کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به‌تنهایی کافی نیست. آخرین گزارش هیئت بین‌دولتی تغییرات اقلیم در سال ۲۰۲۳، بر ضرورت حذف فعال کربن از جو نیز تأکید کرده است.
آدام سابهاس، دانشمند شیمی و ژئوشیمی دریایی در مؤسسه وودز هول و سرپرست این آزمایش یک‌هفته‌ای، می‌گوید: اگر بخواهیم شانس واقعی برای کاهش اثرات تغییرات اقلیمی داشته باشیم، حذف کربن باید آن‌قدر گسترش پیدا کند که بتواند در کنار کاهش انتشار گازها عمل کند.
این آزمایش بخشی از پروژه‌ای به نام لاک‌نس است که از سال ۲۰۲۳ با هدف بررسی روشی به نام «افزایش قلیائیت اقیانوس» آغاز شده است.
این روش با افزودن مواد قلیایی به آب دریا، توانایی طبیعی آن برای خنثی‌سازی اسیدهای ناشی از گازهای گلخانه‌ای را تقویت می‌کند و می‌تواند کربن را برای ده‌ها هزار سال در قالب بی‌کربنات (مشابه جوش‌شیرین محلول) در آب نگه دارد.
با این حال، رسیدن به مقیاس لازم برای اثرگذاری بر تغییرات اقلیمی زمان‌بر خواهد بود. طبق گفته ویل برنز، هم‌مدیر مؤسسه حذف مسئولانه کربن در دانشگاه آمریکایی، تا سال ۲۰۵۰ باید سالانه بین ۶ تا ۱۰ گیگاتن کربن از جو حذف شود تا به اهداف توافق پاریس برسیم.
در حال حاضر، بیشتر پروژه‌های حذف کربن دریایی در مراحل ابتدایی هستند و تا اجرای گسترده و جدی آن‌ها حداقل یک دهه یا بیشتر فاصله داریم. لیزا لوین، اقیانوس‌شناس دانشگاه کالیفرنیا سن‌دیگو، تأکید می‌کند که در این فاصله باید بر کاهش انتشار گازها تمرکز کرد، نه فقط حذف کربن.
بخش بزرگی از تلاش‌ها تا امروز بر روش‌های زمینی مانند کاشت درخت، احیای خاک و ساخت دستگاه‌های جذب مستقیم کربن متمرکز بوده است. اما اقیانوس‌ها به‌دلیل ذخیره‌سازی ۷۰ برابر بیشتر دی‌اکسیدکربن نسبت به منابع زمینی، توجه بیشتری جلب کرده‌اند.
چند شرکت خصوصی نیز به این حوزه وارد شده‌اند. برای مثال، شرکت Ebb Carbon قراردادی با مایکروسافت امضا کرده تا طی ۱۰ سال آینده تا ۳۵۰ هزار تُن کربن را با روش افزایش قلیائیت حذف کند. شرکت دیگری به نام Vesta نیز با استفاده از ماده معدنی الیوین روی سواحل کار می‌کند تا قلیائیت آب را افزایش دهد.
با وجود این، برخی دانشمندان نسبت به خطرات احتمالی این روش‌ها هشدار می‌دهند؛ از جمله وجود فلزات سنگین در الیوین یا تغییر شفافیت آب.
روش‌های دیگری نیز در حال بررسی است، مانند افزودن آهن برای رشد فیتوپلانکتون‌ها یا پرورش مزارع بزرگ جلبک دریایی و غرق‌کردن آن‌ها در اعماق اقیانوس. حتی ایده‌هایی مانند «جریان‌دهی مصنوعی» آب از سطح به اعماق یا برعکس، برای تحریک رشد موجودات فتوسنتزکننده مطرح شده است.
با این حال، لوین معتقد است اقیانوس‌ها احتمالاً نقش اصلی را در حذف کربن ایفا نخواهند کرد، هرچند می‌توانند بخشی از راهکار ذخیره‌سازی باشند. او نگران پیامدهای ناشناخته تغییر فرآیندهای طبیعی اقیانوس است.
پروژه لاک‌نس، که مقیاس آن بسیار کوچک‌تر از پروژه‌های تجاری است، تنها حدود ۵۰ تُن کربن را حذف خواهد کرد. هدف این پروژه، کسب سود یا فروش اعتبار کربنی نیست، بلکه ارائه پژوهش علمی شفاف و مستقل برای راهنمایی آینده این صنعت است.
این پروژه از سوی سازمان‌ها و نهادهای دولتی و خیریه، از جمله اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا و ابتکار «کربن به دریا»، تأمین مالی شده است.
آزمایش لاک‌نس در ویلسون باسین، نخستین آزمایش افزایش قلیائیت اقیانوس با مجوز سازمان حفاظت محیط‌زیست آمریکا و تنها با حضور تیم دانشگاهی در آب‌های این کشور است.
پیش از آغاز، نگرانی‌هایی درباره تأثیر احتمالی بر حیات دریایی، از نهنگ‌های در خطر انقراض تا لارو ماهی‌ها، مطرح شد، اما سازمان حفاظت محیط‌زیست این پروژه کوچک را کم‌خطر دانست.
تیم سابهاس پیش‌تر در آزمایشگاه، تأثیر هیدروکسید سدیم – ماده قلیایی بسیار خالص که برای کاهش اسیدیته آب آشامیدنی هم استفاده می‌شود – را بر میکروب‌ها، فیتوپلانکتون‌ها و کوپه‌پودها آزمایش کرده است. او این ماده را به «قرص معده اقیانوس» تشبیه می‌کند.
در این آزمایش، ۵۰ تُن هیدروکسید سدیم به همراه رنگ ردیاب، طی چند ساعت از پشت کشتی در آب پخش خواهد شد. این لکه رنگی از فضا هم قابل مشاهده خواهد بود و پژوهشگران یک هفته داده‌برداری شبانه‌روزی انجام می‌دهند؛ از جمله اندازه‌گیری تغییرات شیمی آب، شفافیت، جمعیت پلانکتون‌ها، اسیدیته و میزان دی‌اکسیدکربن محلول.
سابهاس می‌گوید: گام بعدی، اندازه‌گیری میزان جذب کربن از جو به دریاست که روندی کندتر دارد. او انتظار دارد نتایج اولیه این آزمایش اوایل سال آینده آماده شود.
