آخرین خورشیدگرفتگی سال ۲۰۲۵ در تاریخ ۲۱ سپتامبر (۳۰ شهریور ۱۴۰۴) رخ می‌دهد. رویدادی نادر و چشمگیر که تنها بخش کوچکی از نیم‌کره جنوبی زمین شاهد آن خواهد بود. این پدیده که هم‌زمان با اعتدال پاییزی اتفاق می‌افتد، به‌عنوان «خورشیدگرفتگی اعتدالی» شناخته می‌شود و نقطه پایانی تقویم نجومی سال خواهد بود.
این پدیده کیهانی معادل یک رویداد VIP انحصاری است و بیشتر ما در فهرست مهمانان نیستیم. آخرین خورشیدگرفتگی سال ۲۰۲۵ در تاریخ ۲۱ سپتامبر (۳۰ شهریور ۱۴۰۴) رخ می‌دهد و در حالی که انتظار می‌رود نمایشی خیره‌کننده باشد، تنها بخش کوچکی از جهان می‌تواند آن را به‌صورت زنده مشاهده کند. اگر امیدوار بودید که از ایران شاهد این پدیده باشید، باید بگوییم که رسماً خارج از محدوده دید خورشیدگرفتگی قرار دارید.
با این حال، این رویداد به دلایل خوبی در صدر اخبار قرار گرفته است. در ادامه، هر آنچه باید درباره این نمایش آسمانی بدانید، دلیل خاص بودن آن و اینکه کجا باید باشید (یا نباشید) وقتی ماه آخرین حرکت نمایشی خود را در سال انجام می‌دهد، آمده است.
نمایشی آسمانی با انرژی نقش اول، فراموش کنید آتش‌بازی‌ها را
این خورشیدگرفتگی پایان باشکوه تقویم نجومی سال ۲۰۲۵ است و درست پیش از اعتدال پاییزی رخ می‌دهد و به همین دلیل لقب «خورشیدگرفتگی اعتدالی» را گرفته است. نامی مناسب برای رویدادی که با تعادل فصلی زمین هم‌راستا می‌شود. وقتی ماه نو بین زمین و خورشید قرار می‌گیرد، بخشی از قرص خورشید را می‌پوشاند و در بخش‌هایی از نیم‌کره جنوبی، طلوعی هلالی‌شکل و خیره‌کننده ایجاد می‌کند. برای رصدگران آسمان که در مکان و زمان مناسب حضور دارند، این منظره‌ای نادر و نفس‌گیر خواهد بود و قطعاً به عینک مخصوص خورشیدگرفتگی نیاز خواهید داشت.
از کجا می‌توان این خورشیدگرفتگی را تماشا کرد؟
مردم نیم‌کره جنوبی زمین در این نقاط می‌توانند این پدیده را تماشا کنند:
نیوزیلند در طلوع آفتاب صندلی‌های ردیف اول را دارد، با پوشش تا ۷۳٪ قرص خورشید در شهرهایی مانند دانیدینقطب جنوب جایزه دراماتیک‌ترین منظره را با حدود ۸۰٪ پوشش دریافت می‌کندجزایر اقیانوس آرام مانند فیجی و تونگا نیز شاهد ناپدید شدن بخش قابل‌توجهی از خورشید در آغاز روز خواهند بودحداکثر خورشیدگرفتگی با پوشش چشمگیر ۸۵٪ بر فراز اقیانوس و دور از هر خشکی بزرگی رخ خواهد داد (اگر قصد سفر دریایی برای تماشای خورشیدگرفتگی دارید، این همان لحظه مناسب است).
آیا این پدیده در ایران قابل مشاهده است؟
برخلاف ماه‌گرفتگی ۷ سپتامبر (۱۶ شهریور ۱۴۰۴) که ماه را به رنگ قرمز مسی درآورد و برای ۷۷٪ از جمعیت جهان قابل مشاهده بود، این خورشیدگرفتگی کمتر قابل مشاهده برای مردم سراسر جهان است.. تنها ۱۶.۶ میلیون نفر در محدوده دید قرار دارند و در کشور ما قابل مشاهده نیست.
مردم می‌توانند از طریق پخش زنده، گزارش‌های خبری و سِیلی از عکس‌های چشمگیر در اینستاگرام با این پدیده ارتباط برقرار کنند.
زمان‌بندی آخرین خورشیدگرفتگی سال ۲۰۲۵
اگر در جنوب هستید، زنگ هشدار را تنظیم کنید. خورشیدگرفتگی در تاریخ ۲۱ سپتامبر (۳۰ شهریور ۱۴۰۴) آغاز می‌شود و در ساعت ۲۳:۱۳ به وقت تهران به اوج خود می‌رسد. برای مناطق در محدوده دید، این یعنی نمایشی آسمانی در ساعات اولیه صبح، درست هنگام طلوع خورشید اتفاق می‌افتد. تصاویر دراماتیک خورشید نیمه‌پوشیده که از افق بالا می‌آید، این خورشیدگرفتگی را به‌ویژه برای عکاسی جذاب کرده است. با این حال، به یاد داشته باشید که صرف‌نظر از وسوسه تماشای مستقیم، باید از عینک‌های خورشیدی تأییدشده یا فیلترهای مخصوص استفاده کنید.
تقویم خورشید گرفتگی‌های سال ۲۰۲۶
صف خورشیدگرفتگی‌های ۲۰۲۶ چشمگیر است و این ممکن است آخرین خورشیدگرفتگی سال ۲۰۲۵ باشد، اما نگران نباشید، سال ۲۰۲۶ قرار است فوق‌العاده باشد. آنچه رصدگران آسمان می‌توانند منتظرش باشند. پس حتی اگر این بار از دست بدهید، جهان هستی جادوی نجومی بیشتری در آستین دارد.
۱۷ فوریه (۲۸ بهمن ۱۴۰۴): خورشیدگرفتگی حلقوی (قطب جنوب)۳ تا ۴ مارس (۱۳ تا ۱۴ اسفند ۱۴۰۴): ماه‌گرفتگی کامل (آسیا، استرالیا، آمریکای شمالی)۱۲ اوت (۲۱ مرداد ۱۴۰۵): خورشیدگرفتگی کامل (اسپانیا، ایسلند، گرینلند)۲۸ اوت (۶ شهریور ۱۴۰۵): ماه‌گرفتگی جزئی (قابل مشاهده در چهار قاره)
