چه عروسک‌های لبوبو را دوست داشتنی بدانیم و چه زشت، این موضوع غیرقابل کتمان است که آن‌ها دنیا را فتح کرده‌اند و ترند روز هستند. اما چگونه به پدیده‌ای جهانی تبدیل شدند؟
عروسک‌های لبوبو که توسط شرکت چینی پاپ مارت ساخته می‌شوند، اکنون به یکی از پرفروش‌ترین اسباب‌بازی‌های تاریخ تبدیل شده‌اند. لبوبو هواداران مشهور بسیاری دارد؛ از ریحانا و دوا لیپا گرفته تا کیم کارداشیان و لیسا از گروه بلک‌پینک. مردم عادی نیز به همان اندازه شیفته این عروسک شده‌اند؛ از شانگهای تا لندن صف‌های طولانی برای خرید آن خبرساز شده و حتی گاهی کار به درگیری می‌کشد.
یکی از طرفداران سرسخت به نام فیونا ژانگ می‌گوید: «وقتی در میان چنین رقابت شدیدی موفق به به‌دست‌آوردنش می‌شوید، حس پیروزی خاصی دارید». شیفتگی جهانی نسبت به لبوبو سود پاپ مارت را در سال گذشته تقریباً سه برابر کرده و به باور برخی حتی به قدرت نرم چین که در دوران همه‌گیری کرونا و روابط پرتنش با غرب آسیب دیده بود، جانی دوباره بخشیده است. اما چگونه به این نقطه رسیدیم؟
لبوبو دقیقاً چیست؟
این پرسشی است که همچنان ذهن بسیاری را مشغول کرده و حتی کسانی که پاسخ را می‌دانند هم مطمئن نیستند بتوانند چرایی این تب جهانی را توضیح دهند. لبوبو هم یک شخصیت داستانی و هم یک برند به شمار می‌رود. خود این واژه معنای خاصی ندارد. این نام به شخصیتی از مجموعه عروسک‌های The Monsters تعلق دارد که توسط هنرمند اهل هنگ‌کنگ، کاسینگ لانگ، خلق شده است.
این عروسک‌ها با ویژگی‌های خاصی شناخته می‌شوند، از جمله گوش‌های نوک‌تیز، چشمان درشت و لبخندی شیطنت‌آمیز که دقیقاً ۹ دندان را به نمایش می‌گذارد. با این حال، فضای اینترنت دوپاره است و هنوز نمی‌تواند تصمیم بگیرد که این چهره‌ها شیرین هستند یا عجیب و نامتعارف.
عروسک‌های لبوبو در مجموعه‌های مختلف The Monsters ظاهر شده‌اند؛ از جمله Big into Energy، Have a Seat، Exciting Macaron و Fall in Wild , به گفته وب‌سایت رسمی فروشنده، لبوبو «مهربان است و همیشه می‌خواهد کمک کند، اما اغلب نتیجه‌ای برعکس به بار می‌آورد».
برند لبوبو همچنین شامل شخصیت‌های دیگری از همان جهان می‌شود که هر کدام عروسک‌های خاص خود را دارند؛ همچون زیمومو، تایکوکو و دوستش موکاکو. برای افراد عادی، برخی از این عروسک‌ها به‌دشواری از یکدیگر قابل تشخیص‌اند، اما علاقه‌مندان واقعی، آن‌ها را از یکدیگر تشخیص می‌دهند. با این حال، شهرت لبوبو به قدری فراگیر شده که عروسک‌های دیگر این خانواده نیز با سرعت از قفسه‌ها ناپدید می‌شوند.
چه کسی لبوبو را می‌فروشد؟
بخش عمده‌ای از فروش پاپ مارت در سال‌های اخیر به صورت «جعبه‌های شانسی» بوده، جایی که خریداران تنها پس از گشودن بسته متوجه می‌شدند چه چیزی نصیبشان شده است. همکاری با کاسینگ لانگ برای دریافت امتیاز لبوبو از سال ۲۰۱۹ آغاز شد، تقریباً یک دهه پس از آنکه کارآفرینی به نام وانگ نینگ، فروشگاه پاپ مارت را در پکن به‌عنوان مغازه‌ای چندمنظوره راه‌اندازی کرد.
زمانی که جعبه‌های شانسی با استقبال روبه‌رو شدند، پاپ مارت نخستین مجموعه خود را در سال ۲۰۱۶ روانه بازار کرد. با این حال، این فروش زیاد لبوبو بود که رشد پاپ مارت را به اوج رساند. در دسامبر ۲۰۲۰، شرکت سهام خود را در بورس هنگ‌کنگ عرضه کرد. ارزش این سهام طی سال گذشته بیش از ۵۰۰ درصد افزایش یافته است.
پاپ مارت خود اکنون به خرده‌فروشی بزرگی تبدیل شده که بیش از ۲۰۰۰ دستگاه فروش خودکار یا همان «روبات‌شاپ» را در سراسر جهان اداره می‌کند. عروسک‌های لبوبو اکنون در فروشگاه‌های فیزیکی و آنلاین در بیش از ۳۰ کشور از جمله ایالات متحده، بریتانیا، استرالیا و سنگاپور قابل خرید هستند، اگرچه بسیاری از این فروشگاه‌ها به دلیل تقاضای بی‌سابقه، فروش را موقتاً متوقف کرده‌اند. در سال ۲۰۲۴، فروش خارج از چین نزدیک به ۴۰% از کل درآمد شرکت را تشکیل داد.
محبوبیت گسترده لبوبو به اندازه‌ای افزایش یافته که مقامات گمرک چین مدتی پیش اعلام کردند در روزهای اخیر، بیش از ۷۰,۰۰۰ عروسک تقلبی را توقیف شده است. با این حال، تقاضا برای این موجودات یک‌شبه به اوج نرسید و چندین سال زمان برد تا وارد جریان اصلی بازار شوند.
چگونه لبوبو جهانی شد؟
پیش از آنکه جهان لبوبو را بشناسد، شهرت آن تنها به چین محدود بود. طبق گفته اشلی دودارنک، بنیان‌گذار شرکت تحقیقاتی ChoZan که بر بازار چین تمرکز دارد، این عروسک‌ها درست زمانی محبوب شدند که چین در اواخر سال ۲۰۲۲ از دوران همه‌گیری خارج شد. او توضیح داد: «پس از دوران همه‌گیری، بسیاری از مردم در چین احساس می‌کردند که نیاز به فرار عاطفی دارند… و لبوبو شخصیتی جذاب اما آشفته بود. این شخصیت نوعی ضدکمال‌گرایی را به نمایش می‌گذاشت».
اینترنت چین که گسترده و رقابتی است، ترندهای محبوب بسیاری تولید می‌کند که معمولاً جهانی نمی‌شوند. اما لبوبو این مسیر را پیمود و محبوبیتش به سرعت به کشورهای جنوب شرق آسیا گسترش یافت. فیونا که در کانادا زندگی می‌کند، می‌گوید نخستین بار در سال ۲۰۲۳ از دوستان فیلیپینی خود درباره لبوبو شنید. او همان زمان شروع به خرید این عروسک‌ها کرد و توضیح می‌دهد که علاوه بر بامزه بودن، جذابیت اصلی آن در افزایش روزافزون محبوبیتش نهفته است: «هرچه بیشتر محبوب می‌شود، تمایل من به داشتن آن بیشتر می‌گردد».
او می‌گوید که قیمت این عروسک‌ها نیز ارزان است. هرچند افزایش تقاضا باعث رشد قیمت‌ها در بازار دست دوم شده، اما فیونا تأکید می‌کند که قیمت اولیه لبوبو که برای بیشتر مدل‌ها بین ۲۵ تا ۷۰ دلار کانادا بوده، برای بسیاری از اطرافیانش قابل قبول محسوب می‌شده است. به گفته او، «این مبلغ تقریباً معادل هزینه یک آویز کیف بوده و اکثر افراد توان خرید آن را دارند.»
محبوبیت لبوبو در آوریل ۲۰۲۴ جهشی چشمگیر داشت، زمانی که لیسا ستاره تایلندی گروه کی‌پاپ، تصاویر متعددی از خود به همراه عروسک‌های لبوبو در اینستاگرام منتشر کرد. سپس دیگر چهره‌های مشهور جهانی این عروسک‌ها را به پدیده‌ای بین‌المللی تبدیل کردند. ریحانا در فوریه با یک عروسک لبوبو که به کیف لویی ویتون او وصل شده بود، دیده شد. کیم کارداشیان در آوریل کلکسیون ۱۰ تایی لبوبوهایش را در اینستاگرام به اشتراک گذاشت. در می ۲۰۲۵ نیز دیوید بکهام، کاپیتان پیشین تیم ملی فوتبال انگلستان، عکسی از لبوبویی که دخترش به او هدیه داده بود در اینستاگرام منتشر کرد. اکنون این عروسک‌ها در همه جا دیده می‌شوند، چه در فضای مجازی و چه در دست دوستان، همکاران یا عابران.
راز علاقه به لبوبو چیست؟
پاسخ ساده‌ای وجود ندارد. مانند بسیاری از ترندهای وایرال، جذابیت لبوبو ترکیبی از زمان‌بندی مناسب، سلیقه عمومی و تصادفی بودن پدیده‌های اینترنتی است. پکن به‌طور آشکار از این روند خرسند است. خبرگزاری شین‌هوا می‌نویسد لبوبو «جذابیت خلاقیت، کیفیت و فرهنگ چین را به زبانی نشان می‌دهد که جهان توان درک آن را دارد و در عین حال به همه این امکان را می‌دهد که چین جذاب را ببینند». شین‌هوا به نمونه‌های دیگری از گسترش جهانی «دارایی‌های فرهنگی چین» اشاره می‌کند، از جمله بازی ویدیویی Black Myth: Wukong و انیمیشن موفق Nezha.
برخی تحلیلگران شگفت‌زده‌اند که چرا شرکت‌های چینی، از سازندگان خودروهای برقی و توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی تا خرده‌فروشان، با وجود نگرانی‌های غرب درباره جاه‌طلبی‌های پکن، چنین موفقیت‌هایی کسب کرده‌اند. کریس پریرا، بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت مشاوره iMpact، به بی‌بی‌سی گفت:
BYD ،DeepSeek و همه این شرکت‌ها، از جمله لبوبو، یک ویژگی مشترک بسیار جالب دارند. آن‌ها آن‌قدر خوب عمل می‌کنند که دیگر اهمیتی ندارد از چین آمده‌اند. نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت.
در همین حال، لبوبو همچنان میلیون‌ها دنبال‌کننده در شبکه‌های اجتماعی جذب می‌کند، به‌گونه‌ای که کاربران تازه با اشتیاق ویدئوهای جعبه‌گشایی خود را منتشر می‌کنند. یکی از محبوب‌ترین ویدئوها که در دسامبر منتشر شد، مأموران امنیتی آمریکا را نشان می‌دهد که در اطراف یک جعبه بسته لبوبو جمع شده‌اند تا حدس بزنند کدام عروسک درون آن قرار دارد.
دزموند تان که یک کلکسیونر قدیمی است، در حالی‌که در فروشگاه پاپ مارت در سنگاپور قدم می‌زند، توضیح می‌دهد که عنصر غافلگیری بخش مهمی از جذابیت این عروسک‌هاست. او جعبه‌های شانسی را با شدت تکان می‌دهد تا تصمیم بگیرد کدام را بخرد، صحنه‌ای که در فروشگاه‌های پاپ مارت بسیار رایج است. دزموند نسخه‌های ویژه از مجموعه‌های مختلف پاپ مارت از جمله لبوبو را جمع‌آوری می‌کند. او می‌گوید به طور میانگین در ازای هر ۱۰ جعبه‌ای که می‌خرد، یک چیزر پیدا می‌کند و این نسبت را در مقایسه با شانس معمول یک در ۱۰۰، نرخ موفقیت بالایی می‌داند. برای او توانایی تشخیص و یافتن چیزر از طریق تکان دادن جعبه و یاد گرفتن تفاوت‌ها بسیار رضایت‌بخش است. او می‌گوید: «اگر بتوانم تنها در یکی دو بار تلاش به آن برسم، فوق‌العاده خوشحال می‌شوم.»
