پاییز از جمله فصل‌هایی است که جایگاه مهمی در داستا‌ن‌ها، فیلم‌ها و سریال‌ها دارد. بسیاری از آثار مهم در فصل پاییز تولید شده‌اند و نویسندگان و کارگردان‌ها با کمک نمادهای این فصل معنای عمیقی را به مخاطبان رسانده‌اند. با این حال فقط تعداد کمی از آثار تولید شده، نام‌شان را از پاییز گرفته‌اند. در فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی با چند اثر مواجهیم که نام‌شان با پاییز گره خورده است. از «پاییزان» و «پاییز صحرا» گرفته تا «هفت دقیقه تا پاییز» و … این روزها فیلم سینمایی «عاشق پاییز» به کارگردانی میثم بیدقی در گروه هنر و تجربه اکران شده است؛ فیلمی که از نام پاییز در عنوان آن استفاده دراماتیکی شده و به طور کلی فضای آن متناسب با حال و هوای پاییز است.
به گزارش فیلم‌نیوز، به بهانه اکران فیلم سینمایی «عاشق پاییز»، مروری داریم بر آثاری که نام‌شان به نحوی با پاییز گره خورده است.
پاییز صحرا | اسدالله نیک‌نژاد | 1364
شهلا میربختیار در نمایی از سریال «پاییز صحرا»
سریال «پاییز صحرا» به کارگردانی اسدالله نیک‌نژاد، یکی از مشهورترین سریال‌های دهه شصت تلویزیون است. ماجرا درباره زوج جوانی به نام‌های صحرا و ساسان است که از طبقه‌های اجتماعی مختلف هستند و زندگی‌شان تحت‌تاثیر دخالت‌های مادر ساسان به فروپاشی می‌رسد. با اینکه ماجراها در فصل پاییز روایت می‌شود اما علت اصلی انتخاب این نام، حال‌وهوای زندگی این زوج است. صحرا دختری است که به خاطر قرار گرفتن در این موقعیت‌های سخت، با بحران روبه‌رو است. او تنهاست و به لحاظ عاطفی نمی‌تواند با بی‌احترامی‌ها کنار بیاید. درواقع پاییز اشاره‌ای به حالات روانی و درونی او دارد که با تلخی زیاد همراه است. جمیله شیخی، شهلا میربختیار، داریوش مودبیان، جمشید مشایخی، اسماعیل داورفر، مهری ودادیان و آزیتا لاچینی در این سریال بازی داشتند.
پاییزان | رسول صدرعاملی | 1366
امین تارخ و کتایون ریاحی در نمایی از فیلم «پاییزان»
یکی از مهمترین فیلم‌هایی که عنوانش با پاییز گره خورده است «پاییزان» به کارگردانی رسول صدرعاملی است. در این فیلم اشاره به نام پاییز از چند جهت اهمیت دارد. ماجراها در این فصل روایت می‌شوند و مرد غریبه هم از مسعود و پروانه، شخصیت‌های اصلی فیلم می‌خواهد او را به روستای «پاییزان» برسانند. پاییزان روستایی است که همسر و فرزند مرد مهاجم در آن‌جا زندگی می‌کنند. مرد غریبه مجرمی فراری است که برای رسیدن به همسر، دختر و خوشبختی از دست رفته‌اش از زندان فرار کرده است. نکته مهم دیگر اینکه در فیلم صدرعاملی، مسعود قصد دارد همسر و دخترش را ترک کند و حالا مرگ او پیش از رسیدن به روستای «پاییزان» مسعود را هم تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. درواقع پاییز می‌تواند نشانه‌ای از زردی روابط میان شخصیت‌های اصلی هم باشد که در پایان ترمیم می‌شود.
بهار در پاییز | مهدی فخیم‌زاده | 1366
هادی اسلامی در نمایی از فیلم «بهار در پاییز»
فیلم «بهار در پاییز» مهدی فخیم‌زاده درباره خانواده‌ای است که به خاطر بمباران زندگی‌شان به هم می‌ریزد. پدر و مادر خانواده در بمباران شهرشان مفقود می‌شوند و هیچ خبری از آنها نمی‌شود. چهار پسر این خانواده برای اینکه رد و نشانی از پدر و مادر پیدا کند راهی شهر محل زندگی آنها می‌شوند و مدت‌ها به دنبال آنها می‌گردند و آخرسر می‌فهمند مفقود شدن، نقشه پدر و مادر برای دیدن آنها بوده است. نام فیلم از این جهت انتخاب شده که بمباران و از دست رفتن والدین، یک تراژدی بزرگ است، اما بازگشت برادرها به زادگاه و مواجهه با خانه‌ی خراب‌شده‌ی پدر و مادرشان و دیدن آنها مثل خبری خوش در دل تاریکی است و یک جورهایی همان «بهار در پاییز» است. هادی اسلامی، جعفر والی، مهدی فخیم‌زاده، پرویز پورحسینی، فردوس کاویانی، محبوبه بیات، ثریا حکمت و پوراندخت مهیمن بازیگران این فیلم هستند.
پاییز بلند | منوچهر عسگری نسب | 1372
کمند امیرسلیمانی و مهوش افشار پناه در نمایی از سریال «پاییز بلند»
فیلم/ سریال «پاییز بلند» به کارگردانی منوچهر عسگری نسب سال 1372 در هشت قسمت از شبکه یک پخش شد. ماجراهای آن در دوره سلطنت رضاشاه پهلوی روایت می‌شد و تمرکز آن بر حوادثی بود که آن دوره در گرگان و بندر ترکمن رخ داده بود. حکومت با برگزاری کارناوال‌های شادی جلوی عزاداری محرم را می‌گیرد و برخورد میان مردم و نیروهای نظامی شروع می‌شود. در «پاییز بلند» هم از یک سو به طولانی بودن مبارزه سخت مردم و ایستادگی آنها مقابل ظلم اشاره دارد و از سوی دیگر اشاره به فصل پاییز که زمان وقوع رویدادهاست. سعید پورصمیمی، فرامرز صدیقی، علی دهکردی، زهره صفوی، کمند امیرسلیمانی، بهروز بقایی و … از بازیگران «پاییز بلند» بودند.
هفت دقیقه تا پاییز | علیرضا امینی | 1388
خاطره اسدی و هدیه تهرانی در نمایی از فیلم «هفت دقیقه تا پاییز»
فیلم «هفت دقیقه تا پاییز» درباره مشکلات افرادی از طبقه متوسط است. خانواده‌ای که میان مشکلات اساسی زندگی، دخترشان را هم از دست می‌دهند. مادر خانواده نمی‌تواند مرگ کودک را تاب بیاورد و توان زندگی با همسرش را ندارد. به همین دلیل هم زندگی را پس از مرگ دخترش به کام همه تلخ می‌کند. پاییز هم اشاره به زمان وقوع ماجرای فیلم دارد و هم اشاره به مرگ دختر که زندگی آنها را خزان کرده است. در پایان فیلم، پدر و مادر این دختر در روز تولد او تصمیم می‌گیرند مشکلات را کنار بگذارند. هفت دقیقه مانده به تولد دختر، بلند می‌شوند ریسه‌ها را وصل می‌کنند و شمع‌ها را روی کیک می‌گذارند تا به تفاهم نسبی برسند. نام فیلم هم از این هفت دقیقه عاریت گرفته شده و هم از حال‌وهوای پاییزی شخصیت‌ها.
حوالی پاییز | حسین نمازی | 1397
رویا تیموریان و لیلا اوتادی در نمایی از سریال «حوالی پاییز»
سریال «حوالی پاییز» به کارگردانی حسین نمازی در شبکه سه به فاجعه منا اختصاص داشت. فاجعه‌ای که همزمان با عید قربان در منطقه منای شهر مکه رخ داد و ازدحام جمعیت حجاج، باعث درگذشت بیش از دوهزار زائر شد. در این فاجعه، ۴۶۴ نفر زائر ایرانی هم جانشان را از دست دادند. این فاجعه روز دوم مهر سال 1394 رخ داد و نام این سریال هم به زمان وقوع آن اشاره داشت و هم بحرانی که در این خانواده شکل می‌گرفت. بهرحال دوم مهرماه با اینکه دومین روز از پاییز به حساب می‌آید اما هنوز هوا به طور کامل پاییزی نشده و از این جهت، می‌توان آن را حوالی پاییز در نظر گرفت. محتوای سریال هم کاملا با نگرانی و از دست دادن و مواجهه با بحرانی مهم همراه بود و معنای پاییز از این جهت هم اهمیت داشت.
عاشق پاییز | میثم بیدقی | 1404
سمیرا سوکی و آریا دلفانی در نمایی از فیلم «عاشق پاییز»
فیلم «عاشق پاییز» به کارگردانی میثم بیدقی درباره زندگی دو رفیق به نام‌های شاهی و رسول است که پس از سال‌ها زندگی در صلح و صفا، با ورود یک زن جوان به نام لیلا به مرور زمان دستخوش تغییر می‌شود. شاهی کم‌توان ذهنی است و نمی‌تواند با واقعیت زندگی خودش و موقعیت جدید رفیقش کنار بیاید. او به لیلا علاقه‌مند می‌شود و تلاش می‌کند احساساتش را به او بروز دهد. از سوی دیگر رسول هم به لیلا نزدیک می‌شود و خاطراتی از دوران نوجوانی‌شان برای او تعریف می‌کند. از روی خاطرات رسول است که به علت انتخاب نام فیلم می‌رسیم. لیلا از او می‌پرسد که تا به حال عاشق شده است یا نه؟ و رسول جواب می‌دهد که عاشق پاییز است چون عشق بچگی‌هایش متولد پاییز است. لیلا که با این واقعیت روبه‌رو می‌شود، می‌خندد و می‌پرسد: «واقعا یادت است؟» از اینجا به بعد است که مسیر درام تغییر می‌کند و رابطه آنها به سمت دیگری می‌رود؛ رابطه‌ای که با وجود شاهی با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود. «عاشق پاییز» در یکی از شهرهای شمالی پیش می‌رود اما از پوشش و شیوه زندگی مردم مشخص است ماجراهای آن مرتبط با فصل تابستان یا نهایتا ابتدای پاییز است چون اثری از رنگ زرد برگ درخت‌ها و هوای سرد نیست. البته علاوه بر اینکه تولد لیلا در فصل پاییز است، رابطه میان آنها هم به مشکلاتی برمی‌خورد که راه‌حلی ندارد و از این جهت هم قرار گرفتن «پاییز» در عنوان فیلم اهمیت زیادی پیدا می‌کند. به طور کلی با یک رابطه عاشقانه متفاوت در این فیلم روبه‌رو هستیم؛ هم زیبایی عشق در آن دیده می‌شود و هم غم و اندوه برجا مانده از آن.
